Changes between Version 3 and Version 4 of Eo:Download


Ignore:
Timestamp:
2025-10-25T19:55:46+02:00 (5 weeks ago)
Author:
paleid
Comment:

227 to 231

Legend:

Unmodified
Added
Removed
Modified
  • Eo:Download

    v3 v4  
    1 [[TranslatedPages(revision=227)]]
     1[[TranslatedPages(revision=231)]]
    22[[PageOutline(2-3, Enhavtabelo)]]
    33
    44= Elŝuto =
    55
    6 Ĉi tiu paĝo provizas bazajn paŝojn por instali JOSM kaj informojn pri solvado de problemoj.
    7 Por komenci labori kun JOSM bonvolu viziti la paĝojn [wikitr:/Introduction] kaj [wikitr:/Help]. 
    8 Kaj por tre kompleksaj problemoj vidu [wikitr:/InstallNotes Instalaj Notoj].
     6Ĉi tiu paĝo provizas bazajn JOSM-instalajn paŝojn kaj informojn pri problem-solvado.
     7Por eklabori kun JOSM bonvolu vidi la paĝojn [wikitr:/Introduction] kaj [wikitr:/Help].
     8Kaj por tre kompleksaj aferoj vidu [wikitr:/InstallNotes Instalaj Notoj].
    99
    1010== Rekomenditaj opcioj ==#Rekomenditajopcioj
    11 [[JOSMImage(openlocation, valign=middle, link=[/download/josm.jnlp])]] **Startu [/download/josm.jnlp josm.jnlp]** (plej nova testita versio) \\
    12 Rekomendita versio, ĉiuj platformoj, aŭtomata ĝisdatigo al la plej nova ''testita versio'' ĉiumonate ([#Webstart kiel starti]). \\ \\
    13 
    14 [[JOSMImage(download, valign=middle, link=[/josm-tested.jar])]] **Elŝutu [/josm-tested.jar josm-tested.jar]** (testita versio [[Version(tested)]]) \\
     11[[JOSMImage(openlocation, valign=middle, link=[/download/josm.jnlp])]] **Starti [/download/josm.jnlp josm.jnlp]** (plej nova testita versio) \\
     12Rekomendita versio, ĉiuj platformoj, aŭtomata ĝisdatigo al la plej nova ''testita versio'' ĉiumonate ([#Webstart kiel startigi]). \\ \\
     13
     14[[JOSMImage(download, valign=middle, link=[/josm-tested.jar])]] **Elŝuti [/josm-tested.jar josm-testitan.jar]** (testita versio [[Version(tested)]]) \\
    1515Ĉiuj platformoj ([#Java kiel ruli]). \\ \\
    1616
    1717
    18 == Ĉiuj elŝutaj opcioj ==#Pliajelŝutajopcioj
    19 Ĉiu [/roadmap monato] la teamo de JOSM [wikitr:/Releases eldonas] **testitan version** por elŝuto. 
    20 La MS Windows kaj Apple macOS variantoj estas konstruitaj sur ĉi tiu testita versio.
    21 Kiam vi klakas sur josm.jnlp por lanĉi JOSM, vi ĉiam ricevos la plej novan testitan version. La [wikitr:/InstallNotes#Webstart Web Start] de Java estas la mekanismo malantaŭ ĉi tio.
     18== Ĉiuj elŝut-opcioj ==#Pliajelŝutopcioj
     19Ĉiu [/roadmap monate] la teamo de JOSM [wikitr:/Releases eldonas] **testitan version** por elŝuto.
     20La variantoj por MS Windows kaj Apple macOS estas konstruitaj sur ĉi tiu testita versio.
     21Kiam vi alklakas josm.jnlp por lanĉi JOSM, vi ĉiam ricevos la plej novan testitan version. La mekanismo [wikitr:/InstallNotes#Webstart Web Start] de Java estas la mekanismo malantaŭ ĉi tio.
    2222
    2323[=#DevelopmentVersion]
    24 Ĉiu [/log/josm/?verbose=on&limit=20 nokto] la konstruaj sistemoj generas **plej novan version**.
    25 Ĉi tiuj versioj povus havi gravajn erarojn. Sed plejparte ili ankaŭ funkcias bone.
    26 Por la plej nova versio ankaŭ estas havebla Web Start varianto.
    27 
    28 ||= =||||= **Por ĉiuj operaciumoj** =|||||||| ||= **Disvolvo** =||
    29 ||=**Versio** =||= **Web Start** =||= **Elŝuto** =||= **Windows** =||= **Apple macOS** =||= **Ubuntu, Debian…**  =||= **openSUSE** =||= **Jar / Javadoc / Fonto** =||
     24Ĉiu [/log/josm/?verbose=on&limit=20 nokte] la konstru-sistemoj generas **plej novan version**.
     25Ĉi tiuj versioj povas havi severajn erarojn. Sed plejparte ili ankaŭ funkcias bone.
     26Por la plej nova versio ankaŭ haveblas Web Start-vario.
     27
     28||= =||||= **Por ĉiuj operaciumoj** =|| || || || || ||= **Disvolvo** =||
     29||=**Versio** =||= **Web Start** =||= **Elŝuto** =||= **Windows** =||= **Apple macOS** =||= **Ubuntu, Debian…** =||= **openSUSE** =||= **Arch Linux** =||= **Jar / Javadoc / Fonto** =||
    3030||**testita [[Version(tested)]]** ||  \
    3131||  [/download/josm.jnlp josm.jnlp]  ||  \
    3232||  [/josm-tested.jar]  ||  \
    3333||  \\ [/download/windows/josm-setup.exe josm-setup.exe] \\ [/download/windows/josm-setup.msi josm-setup.msi] \\ [https://apps.microsoft.com/store/detail/josm/XPFCG1GV0WWGZX Microsoft Store]\\ ''([#Mswindowswrapper vidu sube])''  ||  \
    34 ||  \\ [/download/macosx/josm-macosx.zip JOSM macOS .zip pako] \\ ''aŭ ([#macOS homebrew])''  ||  \
     34||  \\ [/download/macosx/josm-macosx.zip JOSM macOS .zip-pakaĵo] \\ ''aŭ ([#macOS homebrew])''  ||  \
    3535||  ''[#Ubuntu vidu sube]''  ||  \
    3636||  ''[#Opensuse vidu sube]''  ||  \
     37||  ''[#ArchLinux vidu sube]''  ||  \
    3738||  [/repository/releases/org/openstreetmap/josm/josm/ josm]:[[Version(tested)]]  ||
    38 ||**plej nova [[Version(latest)]]** ||  \
     39||**plej nova [[Version(latest)]]** ||  \
    3940||  [/download/josm-latest.jnlp latest.jnlp]  ||  \
    4041||  [/josm-latest.jar]  ||  \
    41 ||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonoj en github]  ||  \
    42 ||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonoj en github]  ||  \
     42||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonaĵojn ĉe github]  ||  \
     43||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonaĵojn ĉe github]  ||  \
    4344||  ''[#Ubuntu vidu sube]''  || ||  \
     45||  ''[#ArchLinux vidu sube]''  ||  \
    4446||  [/repository/snapshots/org/openstreetmap/josm/josm/SNAPSHOT/ Uzu momentfotojn]  ||
    4547||=''**pli malnovaj**'' =|| ||  \
    4648||  [/download/ elŝuto/]  ||  \
    47 ||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonoj en github]  ||  \
    48 ||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonoj en github]  ||  \
    49 ||  [/apt/pool/universe/j/ pool/]  || ||  \
    50 ||  [/repository/snapshots/org/openstreetmap/josm/josm/ testitaj versioj]  ||
     49||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonaĵojn ĉe github]  ||  \
     50||  ''vidu [https://github.com/openstreetmap/josm/releases eldonaĵojn ĉe github]  ||  \
     51||  [/apt/pool/universe/j/ pool/]  || || || \
     52||  [/repository/releases/org/openstreetmap/josm/josm/ testitaj versioj]  ||
    5153
    5254Kiam vi rulas skriptojn, bonvolu unue kontroli ĉe [/latest plej nova], [/tested testita] aŭ [/version ĉiuj] por redukti elŝutan bendolarĝon.
    5355
    54 ** Forigu tradukojn **[=#Forigutradukojn]  \\
    55 Se elŝuta grandeco estas problemo, pli malgrandaj dosieroj de la testita versio estas haveblaj. Por elŝutoj enhavantaj nur la anglan, aldonu [/josm-tested.jar?lang=en ?lang=en] al la URL. Por inkludi unu tradukon, anstataŭigu `en` per la [wikitr:/TracLanguages lingva kodo] kiun vi volas (minuskle la unuan literon, subtenataj lingvoj nur). Vi povas plu redukti la dosiergrandecon per forigi la subskriban informon per aldoni [/josm-tested.jar?lang=en&unsigned=1 ?unsigned=1].
    56 
    57 
    58 == Linuksaj Deponejoj ==
    59 === JOSM's Debia bazo ĉefe por Ubuntu ===#Ubuntu
    60 Ĉi tiu estas nia propra paka deponejo ĉefe por Ubuntu. Ĝi devus ankaŭ funkcii kun aliaj Debia bazitaj (precipe Ubuntu bazitaj) distribuaĵoj, sed ni ne aktive testas kaj prizorgas iujn ajn distribuaĵojn krom Ubuntu.
    61 
    62 La deponejo enhavas du pakojn:
    63 * ''josm'' – Provizas la testitan version (stabila). Anstataŭas la pakon el la oficiala deponejo de via distribuaĵo. La defaŭlta nomo de JOSM dosierujoj estas agordita al `JOSM`.
    64 * ''josm-latest'' – La plej nova versio (nokta). Povas esti instalita paralela al la josm pako, tial la defaŭlta nomo de JOSM dosierujoj estas agordita al `JOSM-latest`.
    65 Ambaŭ pakoj provizas `/etc/default/josm` respektive `/etc/default/josm-latest` kiel agordan dosieron por [wikitr:Help/CommandLineOptions#Javaoptions java opcioj].
    66 
    67 Krom la regula procedo priskribita sube, pli malnovaj DEB-oj povas esti mane elŝutitaj el la [/apt/pool/universe/j/ arkivoj].
    68 
    69 ==== Instalado ====
    70 Redaktu la pakan resursan liston `/etc/apt/sources.list.d/josm.list`:
     56** Forigi tradukojn **[=#Striptranslations]  \\
     57Se elŝuta grando estas problemo, haveblas pli malgrandaj dosieroj de la testita versio. Por elŝutoj enhavantaj nur la anglan, aldonu [/josm-tested.jar?lang=en ?lang=en] al la URL. Por inkludi unu tradukon, anstataŭigu `en` per la [wikitr:/TracLanguages lingva kodo] kiun vi volas (minuskla unua litero, nur subtenataj lingvoj). Vi povas plue redukti la dosiergrandon forigante la subskriban informon per aldono de [/josm-tested.jar?lang=en&unsigned=1 ?unsigned=1].
     58
     59
     60== Linux-Deponejoj ==
     61=== JOSM bazita sur Debian ĉefe por Ubuntu ===#Ubuntu
     62Ĉi tiu estas nia propra pakaĵa deponejo primare por Ubuntu. Ĝi ankaŭ devus funkcii kun aliaj Debian-bazitaj (precipe Ubuntu-bazitaj) distribuaĵoj, sed ni ne aktive testas kaj prizorgas iujn ajn distribuaĵojn krom Ubuntu.
     63
     64La deponejo enhavas du pakojn:
     65* ''josm'' – Provizas la testitan version (stabila). Anstataŭigas la pakon el la oficiala deponejo de via distribuaĵo. La defaŭlta nomo de JOSM-dosierujoj estas agordita al `JOSM`.
     66* ''josm-latest'' – La plej nova versio (ĉiunokte). Povas esti instalita paralele al la josm-pakaĵo, do la defaŭlta nomo de JOSM-dosierujoj estas agordita al `JOSM-latest`.
     67Ambaŭ pakoj provizas `/etc/default/josm` respektive `/etc/default/josm-latest` kiel agordodosieron por [wikitr:Help/CommandLineOptions#Javaoptions java-opcioj].
     68
     69Krom la regula proceduro priskribita sube, pli malnovaj DEB-pakaĵoj povas esti mane elŝutitaj el la [/apt/pool/universe/j/ arkivoj].
     70
     71==== Instalo ====
     72Redaktu la pakaĵan fontoliston `/etc/apt/sources.list.d/josm.list`:
    7173{{{#!sh
    7274sudo editor /etc/apt/sources.list.d/josm.list
    7375}}}
    7476{{{#!comment
    75 ### sube ne funkcias en GNU Debia sistemoj
     77### sube ne funkcias en GNU Debian-sistemoj
    7678`sudo $EDITOR /etc/apt/sources.list.d/josm.list`
    7779}}}
    7880
    79 kaj aldonu unu el la sekvaj linioj laŭ via Ubuntu-Versio:
    80 
    81 {{{#!sh
    82 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt plucky universe
    83 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt oracular universe
    84 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt noble universe
    85 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt jammy universe
    86 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt focal universe
    87 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt bionic universe
    88 
    89 # Por aliaj Debian bazitaj distribuaĵoj aldonu:
    90 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt alldist universe
    91 }}}
    92 
    93 Alternative, ĉi tio povas esti farita per la sekva unulinio en Ubuntu (ne por Ubuntu bazitaj distribuaĵoj kiel Linux Mint):
    94 {{{#!sh
    95 echo "deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(lsb_release -sc) universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
     81kaj aldonu unu el la jenaj linioj laŭ via Ubuntu-Versio:
     82
     83{{{#!sh
     84deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt plucky universe
     85deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt oracular universe
     86deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt noble universe
     87deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt jammy universe
     88deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt focal universe
     89deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt bionic universe
     90
     91# Por aliaj Debian-bazitaj distribuaĵoj aldonu:
     92deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt alldist universe
     93}}}
     94
     95Alternative, ĉi tio povas esti farita per la jena unu-linio en Ubuntu (ne por Ubuntu-bazitaj distribuaĵoj kiel Linux Mint):
     96{{{#!sh
     97echo "deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(lsb_release -sc) universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
    9698}}}
    9799aŭ por Linux Mint:
    98100{{{#!sh
    99 echo "deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(grep ^DISTRIB_CODENAME= /etc/upstream-release/lsb-release| awk -F = '{print $(2)}') universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
     101echo "deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(grep ^DISTRIB_CODENAME= /etc/upstream-release/lsb-release| awk -F = '{print $(2)}') universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
    100102}}}
    101103
    102104{{{#!comment
    103 ### sube ne funkcias en ĉiuj sistemoj
    104 kaj aldonu la sekvan linion:
    105 {{{#!sh
    106 `deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt VERSION universe`
     105### sube ne funkciis en ĉiuj sistemoj
     106kaj aldonu la jenan linion:
     107{{{#!sh
     108`deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt VERSION universe`
    107109}}}
    108110}}}
     
    110112Elŝutu la [/josm-apt.key publikan ŝlosilon]:
    111113{{{#!sh
    112 # Kreu la dosierujon por mane elŝutitaj ŝlosiloj se ĝi ne estis jam kreita
    113 sudo mkdir -p /usr/local/share/keyrings
    114 # Elŝutu la ŝlosilon
    115 wget -q https://josm.openstreetmap.de/josm-apt.key -O- | sudo gpg --dearmor -o /usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg
    116 }}}
    117 En la pasinteco, instrukcioj uzis `apt-key`. Se la ŝlosilo estis aldonita al la sistems ŝlosilaro, la sekva linio forigos ĝin:
     114sudo curl https://josm.openstreetmap.de/josm-apt.key -o /etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg
     115}}}
     116
     117En la pasinteco, instrukcioj uzis `apt-key`. Se la ŝlosilo estis aldonita al la ŝlosilaro de la sistemo, la jena linio forigos ĝin. Ĉi tio neniam estas necesa, krom se ĝi malhelpas JOSM subskribi pakaĵojn kiuj NE estas josm.
    118118{{{#!sh
    119119sudo apt-key del $(apt-key list | grep -B1  "<josm-dev@openstreetmap.org>" | sed '$d' | cut -b 48-51,53-57)
     
    122122Nun refreŝigu viajn fontojn:
    123123{{{#!sh
    124 # Vi eble bezonas instali ssl subtenon por apt antaŭe:
     124# Eble vi devos antaŭe instali ssl-subtenon por apt:
    125125sudo apt-get install apt-transport-https
    126 # Refreŝigu fontojn
     126# Refreŝigi fontojn
    127127sudo apt-get update
    128128}}}
     
    130130kaj instalu:
    131131{{{#!sh
    132 # Vi povas ignori ĉi tiun unuan linion se ĉi tiuj pakoj ne estis instalitaj antaŭe.
     132# Vi povas preterpasi ĉi tiun unuan linion se ĉi tiuj pakoj ne estis instalitaj antaŭe.
    133133sudo apt-get remove josm josm-plugins
    134134
    135135# Por la testita versio
    136136sudo apt-get install josm
    137 # Por la disvolva versio
     137# Por la disvolva versio
    138138sudo apt-get install josm-latest
    139139}}}
    140140
    141141
    142 === GNU Debian ===#GNUDebia
    143 Niaj propraj Ubuntu pakoj, [#Ubuntu supre], funkcias sur Debian kaj ni rekomendas uzi ilin. Depende de la agordo de `sudo`, kelkaj instrukcioj ne funkcios kiel "normala" uzanto sed nur kiel `root`.
    144 
    145 La testita versio de [https://packages.debian.org/stable/josm JOSM] estas havebla sub **''main''** en sekcio **''utils''**, sed la versio kutime estas sufiĉe malnova. \\
    146 Bonvolu uzi la [https://backports.debian.org malantaŭenportan deponejon] por ricevi pli ĝisdatigitan version, vidu [https://backports.debian.org/Instructions Instrukcioj]. Ĉi tiu versio povus ankoraŭ esti pli malnova ol niaj propraj pakoj.
    147 
    148 Ekde Debia 11 (bullseye) la [https://packages.debian.org/stable/josm-installer josm-installer] estas havebla sub **''main''** en sekcio **''utils''**. Ĝi elŝutas la aktualan .jar dosieron de ĉi tiu retejo kaj ĝisdatigas ĝin se necese.
     142=== GNU Debian ===#GNUDebian
     143Niaj propraj Ubuntu-pakaĵoj, [#Ubuntu supre], funkcias sur Debian kaj ni rekomendas uzi ilin. Depende de la agordo de `sudo`, iuj instrukcioj ne funkcios kiel "normala" uzanto sed nur kiel `root`.
     144
     145La testita versio de [https://packages.debian.org/stable/josm JOSM] haveblas sub **''main''** en sekcio **''utils''**, sed la versio kutime estas sufiĉe malnova. \\
     146Bonvolu, uzu la [https://backports.debian.org malantaŭenportan deponejon] por ricevi pli ĝisdatigitan version, vidu [https://backports.debian.org/Instructions Instrukciojn]. Ĉi tiu versio eble ankoraŭ estas pli malnova ol niaj propraj pakoj.
     147
     148Ekde Debian 11 (bullseye) la [https://packages.debian.org/stable/josm-installer josm-installer] haveblas sub **''main''** en sekcio **''utils''**. Ĝi elŝutas la nunan .jar-dosieron de ĉi tiu retejo kaj ĝisdatigas ĝin se necese.
    149149
    150150=== openSUSE  ===#Opensuse
    151 La testita versio de JOSM estas havebla en la Application:Geo deponejo.[=#openSUSE]
     151La testita versio de JOSM haveblas en la deponejo Application:Geo.[=#openSUSE]
    152152
    153153Unue aldonu kiel radika uzanto en yast aŭ per zypper la deponejon (por Tumbleweed anstataŭigu **$releasever** per **openSUSE_Tumbleweed**):
     
    156156}}}
    157157
    158 Tiam simple instalu ''josm'' kaj ''josm-fonts'' pakojn.
    159 
    160 
    161 == Solvado de problemoj ==
     158Tiam simple instalu la pakaĵojn ''josm'' kaj ''josm-fonts''.
     159
     160=== Arch Linux ===#ArchLinux
     161
     162La oficiala deponejo enhavas la `josm` [https://archlinux.org/packages/extra/any/josm/ pakaĵon], kiu povas esti instalita per `pacman -S josm`.
     163
     164La Arch-uzanta deponejo (AUR) aldone enhavas la `josm-latest` [https://aur.archlinux.org/packages/josm-latest pakaĵon] kun la plej nova versio de JOSM.
     165Uzu vian AUR-helpilon por instali ĉi tiun pakaĵon.
     166
     167Ambaŭ pakaĵoj estas pakaĵoj de triaj partioj kaj ne prizorgataj de la JOSM-teamo.
     168
     169== Problemsolvado ==
    162170=== Java ===#Java
    163 Kiam vi duoble klakas sur jar dosiero kaj nenio okazas, en plej multaj kazoj ĉi tio signifas ke Java ne estas instalita. 
    164 
    165 JOSM nun rekomendas [https://www.azul.com/downloads/?version=java-21-lts&package=jdk-fx#zulu Azul] aŭ [https://bell-sw.com/pages/downloads/?package=jre-full#mn Bellsoft Liberica] JDK-ojn. Ĝenerale, la aktuala Java LTS devus esti preferata (nuntempe, tio estus Java 17), sed Java 11 funkcios. Vidu la [source:/trunk/README README] por aktualaj rekomendoj. Sed unue provu la Java jam distribuitan kun la operaciumo, [https://en.wikipedia.org/wiki/OpenJDK ekzemple].
     171Kiam vi duoble alklakas sur jar-dosiero kaj nenio okazas, en plej multaj kazoj tio signifas, ke Java ne estas instalita.
     172
     173JOSM nun rekomendas [https://www.azul.com/downloads/?version=java-21-lts&package=jdk-fx#zulu Azul] aŭ [https://bell-sw.com/pages/downloads/?package=jre-full#mn Bellsoft Liberica] JDK-ojn. Ĝenerale, la nuna Java LTS estu preferata (nuntempe, tio estus Java 21), sed Java 11 funkcios. Vidu la [source:/trunk/README README] por nunaj rekomendoj. Sed unue provu la Javan jam distribuitan kun la operaciumo, [https://en.wikipedia.org/wiki/OpenJDK ekzemple].
    166174
    167175Kiam vi elektas elŝuton, memoru:
    168  * Java Kromprogramo por retumiloj **ne** estas bezonata por ruli JOSM. Tial rezultoj de paĝoj kiel www.java.com/en/download/installed8.jsp ne estas gravaj.
    169  * Java varianto kun 64 bitoj estas rekomendita por JOSM. La arkitekturo de la operaciumo estas grava por decidi inter 32 bita Java aŭ 64 bita Java. Ĉar JOSM **ne** estas influita de la arkitekturo de la retumilo, plej multaj rekomendoj sur ĉi tiu paĝo www.java.com/en/download/faq/java_win64bit.xml ne estas gravaj.
    170  * Evitu paĝojn kiel www.java.com/en/download kiuj intencas meti Java Kromprogramojn en retumiloj. Kaj ĉi tio **ne** estas grava por JOSM.
    171 
    172 Por plia informo vizitu la [wikitr:/InstallNotes Instalaj Notoj] kaj [https://www.java.com/en/download/help/troubleshoot_java.xml solvado de problemoj] paĝojn.
    173 ''Java'' en ĉi tiu sekcio signifas JRE (Java Runtime Engine) kiu provizas JVM (Java Virtual Machine) por ruli JOSM, Java programo kiu estas disvolvita uzante JDK (Java Development Kit) kaj kelkfoje lanĉita per JNLP (Java Network Launch Protocol aka Web Start kaj posteulo de Java Kromprogramoj).
    174 
    175 ==== Testado de Java ====#JavaTest 
     176 * Java Plug-in por retumiloj **ne** necesas por ruli JOSM. Sekve, rezultoj de paĝoj kiel www.java.com/en/download/installed8.jsp ne estas gravaj.
     177 * Java-vario kun 64 bitoj estas rekomendata por JOSM. La arkitekturo de la operaciumo gravas por decidi inter 32-bita Java aŭ 64-bita Java. Ĉar JOSM **ne** estas influita de la arkitekturo de la retumilo, plej multaj rekomendoj sur ĉi tiu paĝo www.java.com/en/download/faq/java_win64bit.xml ne estas gravaj.
     178 * Evitu paĝojn kiel www.java.com/en/download kiuj intencas meti Java Plug-in-ojn en retumilojn. Kaj ĉi tio **ne** gravas por JOSM.
     179
     180Por plia informo vizitu la paĝojn [wikitr:/InstallNotes Instalaj Notoj] kaj [https://www.java.com/en/download/help/troubleshoot_java.xml problemsolvado].
     181''Java'' en ĉi tiu sekcio signifas JRE (Java Runtime Engine) kiu provizas JVM (Java Virtual Machine) por ruli JOSM, Java-programon kiu estas disvolvita uzante JDK (Java Development Kit) kaj kelkfoje lanĉita kun la JNLP (Java Network Launch Protocol a.k.a. Web Start kaj posteulo de Java Plug-in-oj).
     182
     183==== Testado de Java ====#JavaTest
    176184[=#Troubleshootingjarfile] Kontrolas ĉu Java estas instalita kaj kial JOSM ne startas (ekzemplo ĉefe por MS Windows).
    177 1. Elŝutu [/josm-tested.jar josm-tested.jar] al via labortablo.
    178 1. Malfermu Komandan Prompton aka Terminalo
    179 1. Tajpu `cd %homepath%`⏎ kaj tajpu `cd Desktop`⏎ 
     1851. Elŝutu [/josm-tested.jar josm-testitan.jar] al via labortablo.
     1861. Malfermu Komandoprompton a.k.a. Terminalon
     1871. Tajpu `cd %homepath%`⏎ kaj tajpu `cd Desktop`⏎
    1801881. Tajpu `java -version `⏎ Tri linioj kun la versiaj datumoj devus aperi. Se vi vidas ion alian, tiam Java ne estas ĝuste instalita.
    181 1. Tajpu `java -jar josm-tested.jar`⏎. Nun JOSM devus ruliĝi, startita de la [wikitr:/Help/CommandLineOptions Komanda Linio].
     1891. Tajpu `java -jar josm-tested.jar`⏎. Nun JOSM devus funkcii, startita de la [wikitr:/Help/CommandLineOptions Komandlinio].
    1821901. Fermu JOSM.
    183 1. Tajpu `josm-tested.jar`⏎. Se JOSM startas denove, la Windows Explorer estas preta por duoblaj klakoj sur jar dosieroj.
     1911. Tajpu `josm-tested.jar`⏎. Se JOSM denove startas, la Windows Explorer estas preta por duoblaj alklakoj sur jar-dosieroj.
    184192
    185193
    186194=== Web Start ===#Webstart
    187195[=#Troubleshootingjhlplink]
    188 Vi devas unue instali [https://openwebstart.com/ OpenWebStart]. Ĝi elŝutos kaj rulos Java per si mem. Bonvolu uzi la 64-bitan (`x64`) version de OpenWebStart se vi estas en Microsoft Windows. La transiro de Oracle WebStart al OpenWebStart estas daŭranta, do en kazo de problemo bonvolu krei [/newticket novan bileton] aŭ afiŝi komenton al #17858.
    189 
    190 Vi eble bezonos ĝisdatigi la defaŭltan aplikon por malfermi JNLP-dosierojn se vi antaŭe uzis Oracle WebStart. Vidu [https://openwebstart.com/docs/OWSGuide.html#_jnlp_file_association jnlp-dosierasocion] por instrukcioj pri agordado de OpenWebStart kiel la defaŭlta programo por jnlp-dosieroj.
     196Vi devas unue instali [https://openwebstart.com/ OpenWebStart]. Ĝi elŝutos kaj rulos Javon memstare. Bonvolu uzi la 64-bitan (`x64`) version de OpenWebStart se vi estas en Microsoft Windows. La transiro de Oracle WebStart al OpenWebStart daŭras, do en okazo de problemo bonvolu krei [/newticket novan bileton] aŭ afiŝi komenton al #17858.
     197
     198Vi eble bezonos ĝisdatigi la defaŭltan aplikon por malfermi JNLP-dosierojn se vi antaŭe uzis Oracle WebStart. Vidu [jnlp-dosierasocion](https://openwebstart.com/docs/OWSGuide.html#_jnlp_file_association) por instrukcioj pri agordo de OpenWebStart kiel la defaŭlta programo por jnlp-dosieroj.
    191199
    192200==== Testado de Web Start ====#Webstarttest
    1932011. Elŝutu [/download/josm.jnlp josm.jnlp] al via labortablo.
    194 1. Malfermu Terminalon kaj movu vin al la Labortablo kiel supre
    195 1. Tajpu `javaws josm.jnlp`⏎. Ĉi tio unue elŝutos JOSM, montros sekurecan dialogon kaj poste lanĉos JOSM.
    196 1. Se tio malsukcesas, tajpu `javaws -verbose josm.jnlp`⏎. Ĉi tio unue montros dialogon kun informoj pri la JVM kaj poste lanĉos JOSM.
     2021. Malfermu Terminalon kaj movu al la Labortablo kiel supre
     2031. Tajpu `javaws josm.jnlp`⏎. Ĉi tio devus unue elŝuti JOSM, montri sekurecdialogon kaj poste lanĉi JOSM.
     2041. Se tio malsukcesas, tiam tajpu `javaws -verbose josm.jnlp`⏎. Ĉi tio devus unue montri dialogon kun informoj pri la JVM kaj poste lanĉi JOSM.
    197205
    198206
    199207=== Virtuala Maŝino ===#Troubleshootingjvm
    200 ==== Memoro elĉerpita ====
    201 Nuntempe mane kontroli la memoron de Java estas malofte necesa ĉar la disponebla RAM en komputiloj kreskis. 
    202 Malĝuste elektitaj valoroj povas malpliigi la efikecon de JOSM. 
    203 
    204 Por kelkaj taskoj, JOSM havas grandan apetiton por memoro. Unuflanke, eblas necese agordi memorgrandecon kiu subtenas pli da kromprogramoj kaj funkcioj. Aliflanke, malrapidaj maŝinoj povas esti stabiligitaj per limigado de la memora uzo de Java.
    205 Se necese, uzu la [wikitr:/Help/CommandLineOptions komandan linion] por agordi la [https://docs.oracle.com/en/java/javase/11/tools/java.html#GUID-3B1CE181-CD30-4178-9602-230B800D4FAE__BABHDABI Java Option] -Xmx…m, ekzemple `-Xmx512m` aŭ `-Xmx1536m`. En Debian/Ubuntu vi povas redakti la dosieron `/etc/default/josm` respektive `/etc/default/josm-latest`. \\
    206 Antaŭe, malnovaj java programoj akceptis `-Xmx=512m` aŭ eĉ `-Xmx 512m`. Nun tiuj misformitaj argumentoj ĵetas erarmesaĝojn.
    207 
    208 ==== VM-elekto ====#VMselectiononWindowsx64
    209 En aktualaj versioj de MS Windows defaŭlte Java estas instalita ĉefe en la dosierujo `C:\Program Files\Java\`. Aldonaj partoj estas metitaj en `C:\Program Files\Oracle\Java\`. Ekzistas dosierujo `.\javapath\` kiel celo por la PATH media variablo. Ĝi estas la hejmo por la tri virtualaj dosieroj `java.exe`, `javaw.exe` kaj `javaws.exe`. Ĉi tiuj dosieroj estas simbolaj ligoj de la aktualaj Java instalaĵoj.
    210 
    211 En malnovaj versioj de 64-bitaj Windows kelkfoje la 32-bita reĝimo JRE estis aldone instalita. Ankaŭ kelkaj retumiloj alportis sian propran JVM kun limigitaj kapabloj. En tiuj kazoj Web Start el la retumilo ne uzus vian Java instalaĵon sed tiun de la retumilo.
    212 
    213 Kontrolu, ke ne ekzistas alia javawebstart en `\Windows\SysWow64`. La Java kontrolpanelo ne detektos ĝin kaj vi povas sekure forigi ĝin. Faru purigon kaj konservu nur la plej novajn versiojn de ĉiu JRE (Unu por la 32-bita reĝimo, alia por la 64-bita reĝimo).
    214 
    215 Por fulmoklavoj kreitaj sur la labortablo por JNLP kaj rulado de la Javawebstart lanĉilo, certigu, ke vi pasas VM-parametrojn kun prefikso -J kaj sen intera spaco antaŭ la VM-opcio. Se vi instalis ambaŭ la 32-bitajn kaj 64-bitajn versiojn, vi devus pasi la opcion "`-d64`" se vi volas elekti la preferatan 64-bitajn VM. Notu, ke kelkaj Oracle dokumentaj paĝoj indikas la opcion "-D64" kun malĝusta majusklo!)
    216 
    217 Ekzemplo de redaktita komanda linio por fulmoklavo sur la windows labortablo: 
     208==== Elĉerpiĝo de memoro ====
     209Nuntempe mane kontroli la memoron de Java malofte necesas ĉar havebla RAM en komputiloj kreskis.
     210Malĝuste elektitaj valoroj povas malplibonigi la rendimenton de JOSM.
     211
     212Por iuj taskoj, JOSM havas grandan apetiton por memoro. Unuflanke, eble necesas agordi memorgrandon kiu subtenas pli da kromaĵoj kaj trajtoj. Aliflanke, malrapidaj maŝinoj povas esti stabiligitaj per limigo de la uzo de Java-memoro.
     213Se necese, uzu la [wikitr:/Help/CommandLineOptions komandlinion] por agordi la [Java-opcion](https://docs.oracle.com/en/java/javase/11/tools/java.html#GUID-3B1CE181-CD30-4178-9602-230B800D4FAE__BABHDABI) -Xmx…m, ekzemple `-Xmx512m` aŭ `-Xmx1536m`. En Debian/Ubuntu vi povas redakti la dosieron `/etc/default/josm` respektive `/etc/default/josm-latest`. \\
     214Iam pli malnovaj java-programoj akceptis `-Xmx=512m` aŭ eĉ `-Xmx 512m`. Nun tiuj misformitaj argumentoj ĵetas erarmesaĝojn.
     215
     216==== VM-selektado ====#VMselectiononWindowsx64
     217En nunaj versioj de MS Windows defaŭlte Java estas instalita ĉefe en la dosierujo `C:\Program Files\Java\`. Aldonaj partoj estas metitaj en `C:\Program Files\Oracle\Java\`. Ekzistas dosierujo `.\javapath\` kiel celo por la PATH-media variablo. Ĝi estas la hejmo por la tri virtualaj dosieroj `java.exe`, `javaw.exe` kaj `javaws.exe`. Ĉi tiuj dosieroj estas simbolaj ligiloj el la nunaj Java-instalaĵoj.
     218
     219En pli malnovaj versioj de 64-bitaj Windows kelkfoje la 32-bitmoda JRE estis aldone instalita. Ankaŭ iuj retumiloj alportis sian propran JVM kun limigitaj kapabloj. En tiuj kazoj Web Start el la retumilo ne uzus vian Java-instalaĵon sed tiun de la retumilo.
     220
     221Kontrolu, ke ne ekzistas alia javawebstart en `\Windows\SysWow64`. La Java-kontrolpanelo ne detektos ĝin kaj vi povas sekure forigi ĝin. Faru purigon kaj nur konservu la plej novajn versiojn de ĉiu JRE (Unu por la 32-bita modo, alia por la 64-bita modo).
     222
     223Por fulmoklavoj kreitaj sur la labortablo por JNLP kaj rulantaj la Javawebstart-lanĉilon, certigu, ke vi pasas VM-parametrojn prefiksitajn per -J kaj sen intera spaco antaŭ la VM-opcio. Se vi instalis ambaŭ la 32-bitajn kaj 64-bitajn versiojn, vi devus pasi la opcion "`-d64`" se vi volas elekti la preferatan 64-bitan VM-on. Notu, ke iuj Oracle-dokumentaj paĝoj indikas la opcion "-D64" kun la malĝusta uskleco!)
     224
     225Ekzemplo de redaktita komandlinio por fulmoklavo sur la windowsa labortablo:
    218226{{{
    219227#!sh
    220 javaws.exe -J-d64 -J-Xmx2048m  josm.jnlp 
     228javaws.exe -J-d64 -J-Xmx2048m  josm.jnlp
    221229}}}
    222230
    223231=== Microsoft Windows ===#MSWindows
    224232==== josm.exe ====#Mswindowswrapper
    225 Uzado de josm-setup.exe por instalado en Microsoft Windows faras la jenon: 
    226  * Metas du ruleblajn dosierojn `JOSM.exe` kaj `HWConsole.exe` en la dosierujon `%LOCALAPPDATA%\JOSM`
    227  * Registras JOSM.exe kiel celon por la dosieraj etendaĵoj `*.osm`, `*.geojson`, `*.gpx`, `*.jos` kaj `*.joz`.
    228  * Metas JOSM fulmoklavajn ikonojn sur la Labortablon kaj en la Startmenuon.
     233Uzado de josm-setup.exe por instalado sur Microsoft Windows faras la jenon:
     234 * Metas du plenumeblajn dosierojn `JOSM.exe` kaj `HWConsole.exe` en dosierujon `%LOCALAPPDATA%\JOSM`
     235 * Registras JOSM.exe kiel celon por la dosierfinajĵoj `*.osm`, `*.geojson`, `*.gpx`, `*.jos` kaj `*.joz`.
     236 * Metas JOSM-fulmoklavojn sur la Labortablon kaj en la Startmenuon.
    229237 * Aldonas malinstalajn datumojn en la konvenajn lokojn.
    230238
    231 Kiam startas, JOSM.exe startas JOSM kun enigita versio de Java prizorgata de JOSM disvolvistoj, bazita sur Azul Zulu. 
    232 JOSM.exe agas kiel ''envolvaĵo'' kaj estas [wikitr:/USB_Stick portebla].
    233 
    234 HWConsole.exe similas al JOSM.exe sed startas JOSM dum tenante malferma Windows konzolon montranta la norman eligon de JOSM (protokolojn).
    235 
    236 JOSM.exe akceptas ĉiujn kutimajn [wikitr:/Help/CommandLineOptions#Programarguments JOSM Programajn argumentojn]. Vidu ekzemplon:
     239Kiam startigante, JOSM.exe startigas JOSM kun enigita versio de Java prizorgata de JOSM-disvolvistoj, bazita sur Azul Zulu.
     240JOSM.exe agas kiel ''koverto'' kaj estas [wikitr:/USB_Stick portebla].
     241
     242HWConsole.exe similas al JOSM.exe sed startigas JOSM dum tenante malfermitan Windows-konsolon montranta la eligan fluon de JOSM (protokolojn).
     243
     244JOSM.exe akceptas ĉiujn kutimajn [JOSM Program-argumentojn](wikitr:/Help/CommandLineOptions#Programarguments). Vidu ekzemplon:
    237245
    238246{{{
    239247#!sh
    240 # Ŝarĝu OSM-datumojn
     248# Ŝargi OSM-datumojn
    241249josm.exe https://www.osm.org/way/476702262
    242250}}}
    243251
    244 Por doni [wikitr:/Help/CommandLineOptions#Javaoptions Java-opciojn] al la Java VM, JOSM.exe uzas la agordan dosieron `JOSM.cfg` en sia app sub-dosierujo. En ĉi tiu dosiero, ĉiu opcio devas esti sur aparta linio.
    245 
    246 Ekzemple, por ŝanĝi memoran asignadon, malfermu `%LOCALAPPDATA%\JOSM\app\JOSM.cfg` kaj aldonu `java-options=-Xmx8192m` (por 8 GB) al nova linio sub la titolo `[JavaOptions]`.
     252Por doni [Java-opciojn](wikitr:/Help/CommandLineOptions#Javaoptions) al la Java VM, JOSM.exe uzas la agordodosieron `JOSM.cfg` en sia app-subdosierujo. En ĉi tiu dosiero, ĉiu opcio devas esti sur aparta linio.
     253
     254Ekzemple, por ŝanigi memorasignon, malfermu `%LOCALAPPDATA%\JOSM\app\JOSM.cfg` kaj aldonu `java-options=-Xmx8192m` (por 8 GB) al nova linio sub la kaplinio `[JavaOptions]`.
    247255
    248256==== Grafikaĵoj ====#MicrosoftWindowsGraphics
    249 Kelkaj Windows instalaĵoj havas problemojn kun grafikaĵaj peliloj (vidu #23784 por ekzemplo). Ĉi tio povas montri simptomojn kiel:
    250 * Nigraj strioj en JOSM ilobretoj
    251 * Flickering
     257Iuj Windows-instalaĵoj havas grafikaĵpelilajn problemojn (vidu #23784 por ekzemplo). Ĉi tio povas montri simptomojn kiel:
     258* Nigraj stangoj en JOSM-ilobretoj
     259* Fajfado
    252260* Aliaj neatenditaj uzantinterfazaj problemoj
    253261
    254 1. Elŝutu kaj instalu Display Driver Uninstaller (DDU, [https://github.com/Wagnard/display-drivers-uninstaller fonto]) de la oficiala spegulo => https://www.wagnardsoft.com/display-driver-uninstaller-DDU-
    255 2. El la "Device Type" falmenuo dekstre, elektu "GPU". DDU aŭtomate detektos la GPU kiun vi uzas.
    256 3. Klaku sur "Clean and Restart" ĉe la supro. Ĉi tio malinstalos la grafikaĵajn pelilojn kaj restartos vian PC.
     2621. Elŝutu kaj instalu Display Driver Uninstaller (DDU, [fonto](https://github.com/Wagnard/display-drivers-uninstaller)) de la oficiala spegulo => https://www.wagnardsoft.com/display-driver-uninstaller-DDU-
     2632. De la "Device Type" (Aparattipo) falmenuuo dekstre, elektu "GPU". DDU aŭtomate detektos la GPU kiun vi uzas.
     2643. Alklaku "Clean and Restart" (Purigi kaj Restartigi) ĉe la supro. Ĉi tio malinstalos la grafikaĵpelilojn kaj restartigos vian PC-on.
    2572654. Reinstalu la pelilojn.
    258266
    259 //**AVERTO: Kreu sekurkopion de via PC antaŭ ol uzi DDU. Kvankam ĝi kreas restaŭran punkton per si mem, estas ideale fari unu mem por ĉiuokaze.**// 
     267//**AVERTO: Kreu sekurkopion de via PC antaŭ ol uzi DDU. Kvankam ĝi kreas restaŭropunkton memstare, estas ideale fari unu mem por ĉiuokaze.**//
    260268
    261269=== macOS ===#macOS
     
    263271{{{
    264272#!comment
    265 malnova sekcia titolo, konservita kiel ankro por malnovaj ligiloj
    266 }}}
    267 
    268 ==== Uzado de brew ====#brew
    269 macOS uzantoj povas uzi la [https://brew.sh/ homebrew] paka administrilo por instali kaj ĝisdatigi sian JOSM-instalon.
    270 
    271 En Terminalo, rulu `brew install --cask josm` por instali aŭ `brew upgrade --cask josm` por ĝisdatigi al la aktuala testita versio de JOSM.
    272 
    273 === Linukso ===#linux
     273malnova sekcia titolo, konservata kiel ankro por malnovaj ligiloj
     274}}}
     275
     276==== Uzante brew ====#brew
     277macOS-uzantoj povas uzi la pakaĵadministrilon [homebrew](https://brew.sh/) por instali kaj ĝisdatigi sian JOSM-instancaĵon.
     278
     279En Terminalo, rulu `brew install --cask josm` por instali aŭ `brew upgrade --cask josm` por ĝisdatigi al la nuna testita versio de JOSM.
     280
     281=== Linux ===#linux
    274282==== Arch Linux ====
    275 Uzante AUR vi povas instali [https://aur.archlinux.org/packages/openwebstart-bin openwebstart-bin].
    276 
    277 Se vi uzas [https://archlinux.org/packages/extra/x86_64/icedtea-web/ icedtea-web] anstataŭ la rekomendita openwebstart vi ricevos eraron kun la plej nova java. java-17-openjdk estas konata funkcii, sed java-22-openjdk ne.
    278 
     283Uzante AUR vi povas instali [openwebstart-bin](https://aur.archlinux.org/packages/openwebstart-bin).
     284
     285Se vi uzas [icedtea-web](https://archlinux.org/packages/extra/x86_64/icedtea-web/) anstataŭ la rekomendita openwebstart, vi ricevos eraron kun la plej nova java. java-17-openjdk konatas funkcii, sed java-22-openjdk ne.
    279286
    280287=== Konataj problemoj ===
    281 Ne fermitaj problemoj pri …:
    282 * [/query?status=!closed&type=defect&keywords=~java Java-problemoj] - kelkaj el la cimoj kondukas al blokiloj en Oracle JVM (kovrita ĉe [wiki:JavaBugs JavaBugs]).
    283 * [/query?status=assigned&type=defect&status=needinfo&status=new&status=reopened&keywords=~linux&order=priority Linukso]
     288Ne fermitaj aferoj pri …:
     289* [/query?status=!closed&type=defect&keywords=~java Java-problemoj] - iuj el la cimoj kondukas al blokiloj en Oracle JVM (kovritaj ĉe [JavaBugs](wiki:JavaBugs)).
     290* [/query?status=assigned&type=defect&status=needinfo&status=new&status=reopened&keywords=~linux&order=priority Linux]
    284291* [/query?status=assigned&type=defect&status=needinfo&status=new&status=reopened&keywords=~ubuntu&order=priority Ubuntu]
    285292* [/query?status=assigned&type=defect&status=needinfo&status=new&status=reopened&keywords=~macos&order=priority macOS]