Context Navigation

Editing Nn:Introduction

Adjust edit area height: Edit side-by-side

```html
[[TranslatedPages(revision=148)]]
[[PageOutline]]

== Introduksjon til JOSM ==
=== Terminologi i JOSM ===
 [[JOSMImage(data/node,middle,inline,link=)]] Node:: Ein node er eit punkt.

[[JOSMImage(data/way,middle,inline,link=)]] Veg:: Ein veg er ei linje som koplar saman fleire nodar. Veg er difor ein generell term for ei rekkje samanfletta nodar, ikkje berre for veger eller vegar i røynda.

[[JOSMImage(data/relation,middle,inline,link=)]] Relasjon:: Ein relasjon er ei ordna sekvens av veger og nodar, ein logisk behaldar brukt for å gruppere element. Berre [taginfo:reports/database_statistics 1% av dataa] er modellerte ved hjelp av relasjonar.

[[JOSMImage(data/closedway,middle,inline,link=)]] Område:: Eit område er ein veg der endane er kopla saman.

[[JOSMImage(dialogs/propertiesdialog,middle,16,inline,link=)]] Merke:: Merke skildrar kva kvar node, veg eller relasjon representerer. Merke er par av nøkkel og verdi. Nøklar er i hovudsak større kategori, som "Hovudveg" eller "Jordbruk," medan verdiar er spesifikke eigenskapar, som "Hovudveg" eller "Bustadgate," og "Bustad" eller "Sal" jordbruk. Til dømes `highway=residential` er eit par av nøkkel `highway` og verdi `residential` og representerer ei bustadgate.

Viss ein veg, spor eller sti er kurva, vert kurva tilnærma ved eit tal nodar innanfor ein veg, og korte linjer koplar dei saman. Viss ein veg har ei retning, vert dette indikert delvis ved bruk av merke. Til dømes, "oneway=yes" er ein veg som berre går i ei retning. Andre merke relaterer til å vera til venstre og høgre for retninga til vegen langs vegen (t.d. Strandlinje).

== Start JOSM == 
JOSM er eit Java-program som ein kan få frå [wikitr:/Download#Recommendedoptions Nedlastingssida], som inneheld nedlastingslenkjer og lenkje til meir hjelp.

Viss du ikkje veit korleis du startar det, spør nokon som kjenner plattforma di, eller [osmwiki:Contact_channels andre OSM-kartografar], korleis du køyrer eit Java-program.

== Din første redigering med JOSM ==
=== Velkomstskjerm ===
Når JOSM startar, presenterer det deg nokre meldingar om nylege endringar i JOSM. Du bør sjå på denne sida frå tid til annan, sidan ho held deg informert om nokre av dei mest interessante endringane.

=== Nedlasting ===#Downloading
Neste steg er å lasta ned nokre data. Du kan øva bruk av JOSM ved å lasta ned nabolaget ditt eller ein stad du kjenner eller nyleg har vitja.

==== OSM-data ====
Deretter, legg til data for det området frå hovudtenaren, klikk: [[JOSMImage(download,middle,20,link=)]] [wikitr:/Help/Action/Download Last ned frå OSM] (`Ctrl+Shift+↓`).

[[Image(Introduction:Kapture 2025-06-01 at 12.43.31 2.gif,600,inline,link=)]]

Nedlastingsvindauget vil verta vist, som inneheld eit kart av verda. Du må velja eit lite område for redigeringa di, ikkje heile kloden (difor vil du sjå meldinga "Nedlastingsområde for stort").

For å flytta deg rundt på kartet og velja det spesifikke området du vil lasta ned, er det fleire verktøy:
* Høgreklikk for å dra kartet
* Bruk rullehjulet for å zooma inn og ut
* Venstreklikk og flytt musa for å definera eit område.

Etter at feilen "Nedlastingsområde for stort" har forsvinne og du har valt ein region, klikk "Last ned" for å henta dataa frå hovudtenaren.

=== Aktiver flyfoto ===#EnableAerialimagery
For dei fleste stader på jorda er det minst eitt bilete tilgjengeleg. Du kan velja eit frå [wikitr:/Help/Menu/Imagery Biletmenyen] øvst i redigeraren. Bing og Mapbox er populære, men det kan vera nyare kjelder for staden din. Merk at alle lokale biletekjelder som er tilgjengelege for regionen du arbeider i, er viste i nedre delen av Biletmenyen.

Bilete kan ha ulike nivå av detalj og klarheit på ulike stader, så det er ofte verdt å sjekka ulike bilete. Berre vel ein frå biletmenyen og du er klar til å gå.

[[Image(Introduction:enable-imagery.gif,link=)]]

Når du brukar bilete, hugse at bilete kan vera forskove. Det vil seia, på grunn av kompleksitet i prosessering av satellittbilete, kan trekk i bilete kanskje ikkje vera på same stad som i den verkelege verda. For referanse, sjekk eksisterande trekk i OpenStreetMap-data og samanlikn dei med bileta eller last ned GPS-spor. For å lasta ned GPS-spor frå OpenStreetMap, merk av for boksen "Rå GPS" i nedlastingsdialogen. Viss du observerer ei forskyving i bileta, kan du retta det ved å velja "Ny forskyving"-elementet i "Bilete"-menyen.

=== Redigering i JOSM ===
JOSM er ein fråkopla redigerar, som tyder at alt du gjer ikkje vil verta synleg for nokon før du lastar det opp til tenaren. Dette gjer det mogleg å eksperimentera med flytting, merking, tilføying og fjerning av element gjenteke gonger utan å øydeleggja noko. Seinare handlingar på eit enkelt element vil gå inn i databasen som ei enkelt endring når det vert lasta opp.

=== Tilføying av Node eller Veg ===
Det første steget i faktisk redigering er å [wikitr:/Help/Action/Draw leggja til ein node eller veg] til OSM-dataa. Du kan leggja til frittståande nodar eller du kan leggja til nodar til veger, særleg der det er [wikitr:/Help/Action/Draw#Commonnodeswithanotherway kryssing mellom to veger].

For å leggja til ein node, aktiver "Teikn Nodar" [wikitr:/Help/EditToolbar#Workingmodes modus], ''enten ved å klikka på [[JOSMImage(mapmode/node/autonode,20,middle,link=)]] knappen i venstre menyline, eller ved å trykkja på "A"-tasten på tastaturet (knappen bør då verta framheva)''.

Deretter flytt musemarkøren over der du vil ha noden, over ein veg eller over GPS-sporet ditt (viss du lasta ned eit) og venstreklikk der du vil plassera noden. Ein raud prikk (vald node) bør visast og ei teigjordlinje vil strekka seg frå den noden til musemarkøren. Viss du opprettar påfølgjande nodar, vil dei føregåande nodane verta viste som gule nodar.

Ei rekkje samanfletta nodar dannar ein veg.

=== Tilføying av Merke ===#AddingTags
Vegar eller nodar i seg sjølv er ikkje særleg nyttige, viss dei ikkje er ''[wikitr:/Help/Concepts/Object#Tags merka]'' for å indikera kva dei representerer. [osmwiki:Map_Features Karttrekk]-sida viser nokre populære merke, men denne sida vil aldri vera fullstendig om alle merke.

Det første steget i tilføying av merke er å sikra at [wikitr:/Help/Dialog/TagsMembership Merke/Medlemskap-vindauget] er ope på høgre side av JOSM. ''[[JOSMImage(dialogs/propertiesdialog,20,middle,link=)]] knappen til venstre bør vera framheva. Viss han ikkje er framheva, klikk han eller trykk `Alt+Shift+P`''.

Du vil sjå tre knappar: [[JOSMImage(dialogs/add,20,middle,link=)]]**Legg til**, [[JOSMImage(dialogs/edit,20,middle,link=)]]**Rediger** og [[JOSMImage(dialogs/delete,20,middle,link=)]]**Slett**.

For å redigera eigenskapane til ein node eller veg (som å leggja til merke) i Merke/Medlemskap-vindauget, må vegen eller noden vera vald.
1. ''Gå inn i [wikitr:/Help/Action/Select Valmodus] ved å klikka på [[JOSMImage(mapmode/move/move,20,middle,link=)]] frå dei venstre ikona eller ved å trykkja på `S`-tasten.''
1. ''Framhev vegen eller noden du vil velja, deretter klikk på [[JOSMImage(dialogs/add,20,middle,link=)]]**Legg til**-knappen.''
1. ''[wikitr:/Help/Dialog/AddValue Dialog] vil visast, og du vil verta beden om å velja nøkkel og verdi for kvart merke. Skriv nøkkel/verdi-paret som representerer merket du opprettar. Til dømes, for nøkkelen kan du skriva "amenity" og for verdien "fountain" (utan anførselsteikn).''
1. ''Klikk OK. Du har no merka vegen din. Du kan leggja til fleire merke til eitt objekt.''
[[Image(Introduction:poi-restourant.gif,link=)]]
[[Image(Introduction:poi-fountain.gif,link=)]]

=== Forhåndsinnstillingar ===#Presets
I staden for å leggja til merke manuelt, kan du også bruka [wikitr:/Help/Concepts/Object#presets Forhåndsinnstillingar].

Alle forhåndsinnstillingar finst:
1. i [wikitr:/Help/Menu hovudmenyen] (vist under til venstre)
1. i [wikitr:/Help/MainToolbar hovudverktøylinja] (ing bilete under)
1. i sprettoppvindauget med `F3` snarvegtast (vist under til høgre)

[[Image(Introduction:presets-from-main-menu.png,link=)]]
[[Image(Introduction:presets-f3-search.png,link=)]]

Forhåndsinnstillingar for [wikitr:/Help/Dialog/SelectionList#Elektado noverande valde objekt] er viste over merka i [wikitr:/Help/Dialog/TagsMembership Merke/Medlemskap-vindauget]:

[[Image(Introduction:presets-in-tag-toggle.png,link=)]]

=== Venstre museklikk på respektiv forhåndsinnstilling tittel vil opna full forhåndsinnstilling vising ===#Leftmouseclickonrespectivepresetheadingwillopencompletepresetview

[[Image(Introduction:single-preset-shown-in-context-of-tagsmemberships-single-object.png,link=)]]

=== Opplasting til OSM ===#UploadingtoOSM
Viss du er fornøgd med alt du har gjort, må du lasta opp arbeidet ditt til OSM-tenaren. Klikk på [[JOSMImage(upload,20,middle,link=)]] knappen.

Dette vil automatisk starta [wikitr:/Help/Validator validering] av endringane dine. Gå gjennom alle valideringsåtvaringar og prøv å løysa dei før du lastar opp. Dette vil unngå uheldige feil som umerka objekt eller ukopla veger. Merk at valideringsåtvaringar også kan vera feil i sjeldne spesialtilfelle.

Før du lastar opp, legg til ein høveleg endringssettkommentar og spesifiser kva for ei kjelde du brukte. Dette er viktig, fordi det vil visa til andre brukarar som ser endringssetta dine kva dette endringssettet meinte å endra og kvar du fekk informasjonen frå.

[[Image(Introduction:uploading data.gif,link=)]]

''JOSM vil gje deg ein oversikt over elementa det er klart til å lasta opp. Du vil verta beden om å gje ei kort tekstsamandrag og kjelda til redigeringane dine. Denne skildringa vil verta lagra med dataa dine på tenaren og gjev informasjon for [osmwww:history Den nylege endringslista], til dømes.''

Viss du treng meir detaljar eller har spørsmål om opplastingsprosessen, er han dekt nøyaktig på [wikitr:/Help/Action/Upload Last opp data].

== Takk! ==
Takk for at du bidreg til OSM-databasen. For meir informasjon sjå [wikitr:/Help hjelpesida] vår eller berre trykk `F1` over knappar eller noko som helst grensesnittelement i JOSM. Dette vil leia deg direkte til den respektive hjelpesida.

== Kva kjem etterpå ==
=== Resultat av arbeidet ditt ===
* Endringane dine vil visast på [osmwww:#layers= "Standard"-laget] truleg etter nokre minutt.
* Data i navigasjonsprogramvara di, kart og andre tenester vil verta oppdaterte i følgje kvar teneste (frå minutt til dagar, veker og månader)
* OSM-data kan verta sett på som ur: utan visar ville du ikkje veta minutta. Det vert ofte forelda - berre last det på nytt. Når ur stoppar, spenner vi dei att.
* OpenStreetMap handlar om heile planeta på same måte som uret ditt handlar om den noverande tida.

= Eksterne lenkjer =
* [https://www.mapbox.com/blog/making-the-most-josm/ Dine første steg med JOSM - Java OpenStreetMap-redigeraren] 09/02/2016 av Ramya Ragupathy på Mapbox-blogg

= Sjå også =
* [wikitr:/Help/Concepts/Object Objekt i OSM-datamodell]

----
Tilbake til [wikitr:/Help Hovudhjelp]
```

Note: See WikiFormatting and TracWiki for help on editing wiki content.

Change information

Your email or username:

E-mail address and name can be saved in the Preferences

Comment about this change (optional):

Note: See TracWiki for help on using the wiki.