Context Navigation

Editing Fo:Help/Concepts/Object

Adjust edit area height: Edit side-by-side

[[TranslatedPages(revision=117,outdated=Member; Membership; Roles; Child and Parent not explained properly. Any need to split Tags into two parts ?)]]

= Element - Grundleggjandi byggjablokkir í OpenStreetMap dátugrunninum og á kortum =

Vinarliga ikki les hesa síðu ov skjótt, tú kanst altíð koma aftur og lesa hana umframt.

[[PageOutline(2-10,Innihaldstavla)]]

== Nodar, vegir og sambond == #NodesWaysRelations

=== Mærkilappar (eisini OSM dátugrund) === #Tags

Mærkilappar geva merking til elementini. Utan tey vóru øll ønnur element nyttislaus og merkingarlaus. Øll hin trý dátugrundini **kunnu hava fleiri mærkilappar**.

[=#presets Ofta verða mærkilappar nýttir í samansetingum; **vanliga finnast hesar samansetingar** í [wikitr:/Presets fyribrigdum]]. Men tað kann henda, at mærkilapparnir, tú hevur brúk fyri, ikki eru í fyribrigdunum og tú mást tí kenna tey fyrst.

Eitt einfalt dømi er [osmwiki:Key:drinking_water drinking_water=yes] - tað er almenn og kann verða nýtt á øll element, sum bjóða vatn uppá. Annað dømi er [osmwiki:Key:leaf_cycle leaf_cycle]=* hjá trøum, tað hevur minni vídd um heimin (tí trø ikki vaksa allastaðni).

Tíðum møtir tú [osmwiki:Named_spots_instead_of_street_names mærkilappum, sum eru nýttir aðrastaðni men ikki í tínum øki]; tað er gott at kanna í wikium, hvat mærkilappurin merkir, nýt: [osmwiki:Essential_links_tagging týdningarmikil leinkjur fyri mærking] sum byrjanarpunkt.

[#Tags1 Vit kunnu mærkilappar nærari niðanfyri], men fyrst skulu vit kanna øll hin dátugrundini.

=== Nodar (eisini OSM dátugrund) === #Nodes
[[JOSMImage(data/node,24,bottom,margin-right=15,link=)]] **Nodi** er ein stakur punktur við ávístari støðu. ''Við viðkomandi mærkilappum'' kann hann verða nýttur til at vísa til handlar, beinkur, einskildu trø ella drykkjarvatnspunktar.

Einans nodar hava [wikitr:/Help/Concepts/Coordinates koordinatir] í OSM dátugrunninum. Vegir og sambond vísa bara til nodar.

==== Fellir nodar ====

Nodar kunnu verða nýttir aftur ímillum fleiri vegir. Fleiri vegir kunnu vísa til ein og sama nodin (fellir nodi).

Praktiska merkingin av hesum er víst á [wikitr:/Help/Action/Draw#Commonnodes Tekna Nodar] síðuni. [wikitr:/Help/Action/MergeNodes Samanleggja Nodar] amboðið kann verða nýtt til at gera fellar nodar.

=== Vegir (eisini OSM dátugrund) === #Ways
[[JOSMImage(data/way,24,middle,margin-right=15,margin-bottom=5,link=)]] **Vegi** er ein røð av nodum ([https://en.wikipedia.org/wiki/Polygonal_chain "polygonal ketti" frá vanligum geometri]). OSM **vegi** verður nýttur til at vísa linjulig element, ''við viðkomandi mærkilappum'' kann hann verða nýttur til at lýsa: áarbakkan, trærøð, gøtusteinum (millum annað).

==== Átt ====
Tí nodar eru raðaðar í OSM; hvør vegur í OSM hevur átt. Hetta gevur okkum møguleikan at leggja mærkilappar til (detaljur um element) sum [osmwiki:Key:conveying conveying=*] - til at vísa áttina á rulletrøppum og rennibrekum ella [osmwiki:Key:incline incline=*] sum kann verða nýtt saman við vegum og gøtum. Tað eru [osmwiki:Category:Way_Direction_Dependent fleiri dømi] og vit kunnu ikki umrøða øll her.

**Ávísing**: Áttin á [wikitr:/Help/MapView Kortalitini] kann stillast í Stillingum undir [wikitr:/Help/Preferences/DrawingPreference OSM Dátu].

==== Partur ====#Segment
Er **millumpartur ímillum tvey punkt á vegnum** ([https://en.wikipedia.org/wiki/Line_segment "linjupartur" frá vanligum geometri]). Hetta er ikki partur av OSM dátugrunninum, men brúkarar greina tað ofta fyri amboð, sum virka á partastøðu (meir enn á øllum vegnum); vinarliga grein part(ar) frá øllum "veg".

**Ávísing**: Útlitið av partum á [wikitr:/Help/MapView Kortalitini] kann stillast í Stillingum undir [wikitr:/Help/Preferences/DrawingPreference OSM Dátu].

==== Øki ==== #Areas
[[JOSMImage(data/closedway,24,middle,margin-right=15,margin-bottom=5,link=)]] Um **vegin** er luktur, tað er um seinasti nodin er sami sum fyrsti nodin, verður hann eisini kallaður **øki**. Gamalt orð fyri hetta er ''Liktir Vegir'' (tað er enn til í wikium, nýtt í ritbúnaði og av summum kortgerðarum; onnur partur nýtur "geometri" tá ið talt verður um formað á elementunum, uttan mærkilappar).

Tíðum er eitt øki ikki nokk til at vísa element (til dømis ein vatn við oyggj í), tá mást tú nýta [wikitr:/Help/Concepts/Object#typemultipolygon fjørðungsfløku]

=== Sambond (eisini OSM dátugrund) === #Relations

==== Oftast hevur tú ikki brúk fyri tey ====
Um eitt element kann verða víst við einum ''noda'' ella ''vegi'' og ''fleiri mærkilappum sum ritbúnaðurin skilur'', so er einki krav um sambond. Men tað eru nøkur sjáldsam tilfelli, har tað er bæði í teorium og í praksis ómøguligt ''bara við nodum, vegum og mærkilappum'' (til dømis beygningarávisingar, verður umrøtt niðanfyri).

Hetta merkir, at **tú kanst [#Tags1 sleppa hesum stóra "Sambond" partinum], til tú ásetur teg at leggja til ella broyta eitt samband**.

==== Einfald greining ====#SimpleExplanation
[[JOSMImage(data/relation,24,middle,margin-right=15,margin-bottom=5,link=)]] **Samband**:
* er ein røð av øðrum elementum (nodar, vegir og sambond)
* sum ønnur element (nodi, vegur) - hvørt samband kann hava síni egni "mærkilappar"
* kann verða nýtt sum limir í øðrum sambondum (nøst ella stigskipaðar bygningar)
* mærkilappurin type=* verður nýttur til at skilgreina ein av [osmwiki:Types_of_relation mongum slagum av sambondum]

Umframt, hvørt element sum luttekur í **sambandi** kann verða sett til **leiklut**, til dømis "tín" nodi og "frá", "til" vegir í type=restriction sambandi.

[wikitr:/Help/Relations Sambands Hjálp] umrøkir tann mest grundleggjandi amboðin til at gera sambond í JOSM ([wikitr:/Help/Dialog/RelationList Sambands gluggar], [wikitr:/Help/Dialog/SelectionList Val], [wikitr:/Help/Dialog/RelationEditor Sambands ritil]).

==== Tættast nýtt slag ====

===== type=multipolygon =====#typemultipolygon

Vatnelement ({{{natural=water}}}), bygning ({{{building=*}}}) ella stýrislógv ({{{admin_level=*}}} mærkilappur) vanliga samansett av fleiri rúmliga sundurløgdum partum sum hoyra til eitt element. Meira týdningarmikið, hvør av hesum partum kann hava undantøk ([https://en.wikipedia.org/wiki/Enclave_and_exclave enklavar/eksklavar] ella einfald oyggjar ella mýrar í vatnslondum).

* Partir verða gjørdir við at nýta "{{{outer}}}" leiklut. ''Øll fjørðungsfløka má hava minst ein ytra part''.
* Hol í partum - við at nýta "{{{inner}}}" leiklut. ''Hvør partur kann hava frá 0 til N hol''.
* Vegir, sum gera ein ring, har øll vegirnir eru koplaðir saman við felldum nodum (JOSM boðar teg frá villum undir próving)
* Sjáldan, kunnu hol verða nøst. Um nøstingin er meira fløkt enn ''ein ytri'' og ''ein innri ring'', kann leiklutsskiftið halda fram: ytri-innri-ytri-innri-...
* Ytri og innri ringar eigdu ikki at hava felldar nodar (men próvarin boðar teg frá hesum og øðrum villum)

Serstøk amboð fyri fjørðungsfløku:
* [wikitr:/Help/Action/CreateMultipolygon gera fjørðungsfløku]
* [wikitr:/Help/Action/UpdateMultipolygon dagføra gjøgnum fjørðungsfløku]

===== type=route =====

[osmwiki:Relation:route Vegsamband] lýsir felldum vegum fyri øll slag av ferðsluháttum og ferðslutænastum sum [osmwiki:Tag:route=road vegir], [osmwiki:Tag:route=bicycle súkklur], [osmwiki:Tag:route=hiking gonguferðir], [osmwiki:Public_transport almenn ferðsla] ella javna elektriskar [osmwiki:Tag:route=power línum]

===== type=restriction =====

Kann verða nýtt til at lýsa beygningarávisingum eftir skiltum og vegamerking. JOSM hevur eina tilleiðslu til at stuðla hesum slag av sambondum: [osmwiki:JOSM/Plugins/Turnrestrictions Turnrestrictions tilleiðsla],[osmwiki:Relation:restriction#Examples Dømi]

== Mærkilappar ==#Tags1 
Nærari, **mærkilappi** er eitt navn/gildi par sett til eitt element. Um vit skriva `foo`=`bar` meina vit ''Mærkilappin við lyklinum foo er settur til gildið bar''. Her eru nøkur dømi:
* `name`=`Høvuðsvegur` settur til veg. Hesin mærkilappi vísir, at navnið á vegnum er `Høvuðsvegur`.
* `natural`=`træ` settur til noda. Hesin mærkilappi vísir, at nodin vísir til eitt træ í veruleikanum.
* `route`=`bussur` settur til samband. Hesin mærkilappi vísir, at sambandið vísir til ein bussleið.

Mærkilappar kunnu verða samansettir. Eitt element kann hava so nógvar mærkilappar sum tørvar. Her er eitt meira fløkt dømi:

{{{
highway=residential
name=Høvuðsvegur
name:en=Main road
name:de=Hauptstraße
maxspeed=30
hgv=no
oneway=yes
}}}

Settur til veg, hesin settur av **mærkilappum** vísir, at vegurin vísir til ein veg í byggjaøki við navninum ''Høvuðsvegur'' (týska navnið skal vera ''Hauptstraße'', enska navnið, sum í hesum dømi er líka navnið, er ''Main road''). Ferð er avmarkað til 30 km/t og tung vørubilar (hgv) hava ikki loyvi. Umframt, er tað ein einætt gøta.

Í [[JOSMImage(dialogs/propertiesdialog)]] [wikitr:/Help/Dialog/TagsMembership Mærkilappar/Limaskapur panelinum] kanst tú seta mærkilappar til element, strika mærkilappar frá elementi, ella broyta mærkilappar sum eru settir.

== Tekniskir eginleikar ==

=== Element ID ===#ObjectId
OSM ambætarið setur hvørjum element eitt eyðkent nummar, **element ID** ella **OSM ID**.

Í JOSM, hevur nýtt element onga ID (ID er 0) fyrr enn tað verður hóstað fyrstu ferð til OSM ambætaran.
* Undir **''[[JOSMImage(preference)]] [wikitr:/Help/Action/Preferences Stillingar]''** (ella **''`F12`''**) -> [[JOSMImage(preferences/display,24,link=,middle)]] **''[wikitr:/Help/Preferences/Display Vísing]''** kann sløkkja ella tendra vísingina av element ID í gluggunum.
* Við **''Fíla -> [[JOSMImage(downloadprimitive)]] [wikitr:/Help/Action/DownloadObject Heinta element ...]''** kann **element** verða heinta við Ids.

**Ávísing**: Vísingin av element ID í [wikitr:/Help/Dialog/SelectionList Val Listanum] kann stillast í Stillingum undir **''[wikitr:/Help/Preferences/Display Vísing]''**.

=== Element útgávur og søga ===#Objectversionsandhistory
Útgávunummør (útgávur) vóru innførd fyri at gera viki-lík rætting einfaldari. Tíverri, fyri at fylgja við broytingum á vegum/sambondum mást tú nýta meira fløkt amboð enn einfalda samanburð við útgávunummør.

* Innihald í sambandinum kann broytast uttan broyting í útgávu ella id í sambandinum (vegur kann broytast, nodi kann broytast, barnasamband kann broytast).
* Innihald í vegnum kann broytast uttan broyting í útgávu ella id í vegnum (barnanodi kann flytast fram og aftur nógvar ferðir, men id í vegnum kann halda seg somu).

Men tú kanst altíð fylgja við øll søguni av einum noda út frá søguni.
Eisini kanst tú nýta tíðarkliptar dátur (regionalar útdrøttir eftir dátum) til at kanna hvussu element broytast (og vísa til element id og tíðarpunkt í dátugrunninum).

**Ávísing**: Vísingin av element útgávum í [wikitr:/Help/Dialog/SelectionList Val Listanum] kann stillast í Stillingum undir [wikitr:/Help/Preferences/Display Vísing].

==== Upplýsingar um seinastu útgávu ====
* **''Lit -> [[JOSMImage(info)]] [wikitr:/Help/Action/InfoAboutElements Vísdjarfar upplýsingar]''** (ella Tastatur snarvegur:**''`Ctrl+I`''**) opnar serstakir gluggar við upplýsingum um vald element í tekstformi.
* **''Lit -> [[JOSMImage(info)]] [wikitr:/Help/Action/InfoAboutElementsWeb Vísdjarfar upplýsingar (á netinum)]''** (ella Tastatur snarvegur:**''`Ctrl+Shift+I`''**) opnar **elementsíðurnar** hjá valdu elementunum á [osmwww: OSM heimasíðuni] í tínum kaga.

Alternativt kanst tú blátta í elementunum beinleiðis við at skriva hesa adressu í kagan:

{{{
https://www.openstreetmap.org/browse/[node/way/relation]/[ID]
}}}

==== Søga hjá elementinum ====#ObjectHistory
Hvørt element hevur **útgávu**. **Útgávan** verður hækkað hvørja ferð element verður hóstað til ambætaran og OSM ambætarið varðveitur ikki bara seinastu útgávuna av elementinum, men eisini allar **søgurnar**.

* **''Lit -> [[JOSMImage(dialogs/history)]] [wikitr:/Help/Action/ObjectHistory Søga]''** (ella Tastatur snarvegur:**''`Ctrl+H`''**) opnar Søgu Kagaran. Søgu Kagararin vísir tær **útgávurnar** av serstøkum elementum.
* Alternativt, **''Lit -> [[JOSMImage(dialogs/history)]] [wikitr:/Help/Action/ObjectHistoryWeb Søga (á netinum)]''** (ella Tastatur snarvegur:**''`Ctrl+Shift+H`''**) opnar eina síðu á [osmwww: OSM heimasíðuni] í tínum kaga, sum eisini vísir element søguna.

----
Aftur til [wikitr:/Help Aðal Hjálp]

Note: See WikiFormatting and TracWiki for help on editing wiki content.

Change information

Your email or username:

E-mail address and name can be saved in the Preferences

Comment about this change (optional):

Note: See TracWiki for help on using the wiki.