Changes between Version 1 and Version 2 of Fo:Download


Ignore:
Timestamp:
2025-10-25T20:20:41+02:00 (5 weeks ago)
Author:
paleid
Comment:

227 to 231

Legend:

Unmodified
Added
Removed
Modified
  • Fo:Download

    v1 v2  
    1 [[TranslatedPages(revision=227)]]
     1[[TranslatedPages(revision=231)]]
    22[[PageOutline(2-3, Innihaldstavla)]]
    33
    44= Niðurhal =
    55
    6 Hesin síðan veitir grundleggjandi skýringar til at seta upp JOSM og upplýsingar um feilsøking.
    7 Byrjaðu við at lesa [wikitr:/Introduction] og [wikitr:/Help] síðurnar. 
    8 Til kompleksari problem, hygg at [wikitr:/InstallNotes Uppsetingar notatini].
    9 
    10 == Mælt valmøguleikar ==#Mæltvalmøguleikar
    11 [[JOSMImage(openlocation, valign=middle, link=[/download/josm.jnlp])]] **Byrja [/download/josm.jnlp josm.jnlp]** (nýasta próvaða útgáva) \\
    12 Mæld útgáva, øll stýriskipanir, sjálvvirkur dagføring til nýggjasta ''prøvaða útgáva'' mánaðarliga ([#Webstart hvussu byrja]). \\ \\
    13 
    14 [[JOSMImage(download, valign=middle, link=[/josm-tested.jar])]] **Niðurhal [/josm-tested.jar josm-tested.jar]** (prøvað útgáva [[Version(tested)]]) \\
    15 Øll stýriskipanir ([#Java hvussu keyra]). \\ \\
    16 
    17 == Øll niðurhalsmøguleikar ==#Øllniðurhalsmøguleikar
    18 Hvør [/roadmap mánað] útgjevur JOSM liðið [wikitr:/Releases útgávu] av **prøvaðari útgávu**.
    19 MS Windows og Apple macOS útgávurnar byggja á hesi prøvaðu útgávu.
    20 Tá ið tú klikkar á josm.jnlp til at byrja JOSM, fært tú altíð nýggjasta prøvaðu útgávuna. [wikitr:/InstallNotes#Webstart Java Web Start] er mekanismin bakvið hetta.
     6Henda síðan gevur grundleggjandi JOSM-installatiónstrinn og villuleitingar kunning.
     7Fyri at byrja arbeiða við JOSM, vinaliga síggj [wikitr:/Introduction] og [wikitr:/Help] síðurnar.
     8Og fyri sera flóknum trupulleikum, síggj [wikitr:/InstallNotes Installatións notatir].
     9
     10== Tilráðnu valmøguleikar ==#Tilradnuvalmogleikar
     11[[JOSMImage(openlocation, valign=middle, link=[/download/josm.jnlp])]] **Byrja [/download/josm.jnlp josm.jnlp]** (nýggjasta provaða útgávan) \\
     12Tillikin útgáva, allar stýrikerfi, sjálvvirk uppdatering til nýggjasta ''provaða útgávan'' mánaðarliga ([#Webstart hvussu byrja skal]). \\ \\
     13
     14[[JOSMImage(download, valign=middle, link=[/josm-tested.jar])]] **Tak niður [/josm-tested.jar josm-tested.jar]** (provað útgáva [[Version(tested)]]) \\
     15Allar stýrikerfi ([#Java hvussu koyra skal]). \\ \\
     16
     17== Allir niðurhal valmøguleikar ==#Fleriniðurhalvalmogleikar
     18Eingin [/roadmap mánaðin] gevur JOSM-bólkurin út eina **provaða útgávu** fyri niðurhal.
     19MS Windows og Apple macOS variantirnar eru bygdar á hesi provaða útgávu.
     20Tá ið tú klikkar á josm.jnlp fyri at byrja JOSM, fært tú altíð nýggjasta provaða útgávuna. Java's [wikitr:/InstallNotes#Webstart Web Start] er mekanismin bakvið hetta.
    2121
    2222[=#DevelopmentVersion]
    23 Hvør [/log/josm/?verbose=on&limit=20 nátt] verður **nýggjasta útgávan** bygd.
    24 Hesar útgávur kunnu hava alvarlegar feilir. Men mest allar virka fint.
    25 Nýggjasta útgávan hevur eisini Web Start møguleika.
    26 
    27 ||= =||||= **Til allar stýriskipanir** =|||||||| ||= **Útvikling** =||
    28 ||=**Útgáva** =||= **Web Start** =||= **Niðurhal** =||= **Windows** =||= **Apple macOS** =||= **Ubuntu, Debian…**  =||= **openSUSE** =||= **Jar / Javadoc / Kelda** =||
    29 ||**prøvað [[Version(tested)]]** ||  \
     23Eingin [/log/josm/?verbose=on&limit=20 nátt] framleiða byggiskipanirnar eina **síðstu útgávu**.
     24Hesar útgávur kunnu hava alvarlegar feilir. Men mest allar virka tey væl eisini.
     25Fyri síðstu útgávuna er eisini ein Web Start-variant tøk.
     26
     27||= =||||= **Fyri øll stýrikerfi** =|| || || || || ||= **Útvikling** =||
     28||=**Útgáva** =||= **Web Start** =||= **Niðurhal** =||= **Windows** =||= **Apple macOS** =||= **Ubuntu, Debian…** =||= **openSUSE** =||= **Arch Linux** =||= **Jar / Javadoc / Kelda** =||
     29||**provað [[Version(tested)]]** ||  \
    3030||  [/download/josm.jnlp josm.jnlp]  ||  \
    3131||  [/josm-tested.jar]  ||  \
    32 ||  \\ [/download/windows/josm-setup.exe josm-setup.exe] \\ [/download/windows/josm-setup.msi josm-setup.msi] \\ [https://apps.microsoft.com/store/detail/josm/XPFCG1GV0WWGZX Microsoft Store]\\ ''([#Mswindowswrapper sjá niðanfyri])''  ||  \
    33 ||  \\ [/download/macosx/josm-macosx.zip JOSM macOS .zip pakki] \\ ''ella ([#macOS homebrew])''  ||  \
    34 ||  ''[#Ubuntu sjá niðanfyri]''  ||  \
    35 ||  ''[#Opensuse sjá niðanfyri]''  ||  \
     32||  \\ [/download/windows/josm-setup.exe josm-setup.exe] \\ [/download/windows/josm-setup.msi josm-setup.msi] \\ [https://apps.microsoft.com/store/detail/josm/XPFCG1GV0WWGZX Microsoft Store]\\ ''([#Mswindowswrapper sí niðanfyri])''  ||  \
     33||  \\ [/download/macosx/josm-macosx.zip JOSM macOS .zip-pakki] \\ ''ella ([#macOS homebrew])''  ||  \
     34||  ''[#Ubuntu sí niðanfyri]''  ||  \
     35||  ''[#Opensuse sí niðanfyri]''  ||  \
     36||  ''[#ArchLinux sí niðanfyri]''  ||  \
    3637||  [/repository/releases/org/openstreetmap/josm/josm/ josm]:[[Version(tested)]]  ||
    37 ||**nýggjasta [[Version(latest)]]** ||  \
     38||**síðsta [[Version(latest)]]** ||  \
    3839||  [/download/josm-latest.jnlp latest.jnlp]  ||  \
    3940||  [/josm-latest.jar]  ||  \
    40 ||  ''sjá [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
    41 ||  ''sjá [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
    42 ||  ''[#Ubuntu sjá niðanfyri]''  || ||  \
    43 ||  [/repository/snapshots/org/openstreetmap/josm/josm/SNAPSHOT/ Nýtskað momentmyndir]  ||
     41||  ''sí [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
     42||  ''sí [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
     43||  ''[#Ubuntu sí niðanfyri]''  || ||  \
     44||  ''[#ArchLinux sí niðanfyri]''  ||  \
     45||  [/repository/snapshots/org/openstreetmap/josm/josm/SNAPSHOT/ Nýt snapshots]  ||
    4446||=''**eldri**'' =|| ||  \
    4547||  [/download/ niðurhal/]  ||  \
    46 ||  ''sjá [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
    47 ||  ''sjá [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
    48 ||  [/apt/pool/universe/j/ pool/]  || ||  \
    49 ||  [/repository/snapshots/org/openstreetmap/josm/josm/ prøvaðar útgávur]  ||
    50 
    51 Tá ið tú keyrir skript, kanna fyri at hyggja á [/latest nýggjasta], [/tested prøvaða] ella [/version allar] til at minska niðurhalsbreiddina.
    52 
    53 ** Strika út týðingar **[=#Strikauttýðingar]  \\
    54 Um niðurhalsstøddin er eitt problem, eru minni fílar av prøvaðu útgávuni tøkir. Til niðurhals við bert enskum, legg [/josm-tested.jar?lang=en ?lang=en] aftrat URL. Til at seta eina týðing aftrat, skift `en` við [wikitr:/TracLanguages málkoda] sum tú ynskir (lítil byrjanarbókstav, bert stuðlað mál). Møguligt er at minska fílastøddina meira við at strika út undirskriftina við at leggja [/josm-tested.jar?lang=en&unsigned=1 ?unsigned=1] aftrat.
    55 
    56 
    57 == Linux pakkastovnar ==
    58 === JOSM Debian pakkastovnur (høvuðsakliga til Ubuntu) ===#Ubuntu
    59 Hetta er okkara egna pakkastovnur, høvuðsakliga til Ubuntu. Hann skal eisini virka við øðrum Debian bygdum stýriskipanum (serstakliga Ubuntu bygdum), men vit kanna og viðhalda bert Ubuntu.
    60 
    61 Pakkastovnurin hevur tveir pakkar:
    62 * ''josm'' - Veitir prøvaðu útgávuna (støðug). Skiftar pakkan úr officiella pakkastovninum. Standard JOSM mappanavnið er sett til `JOSM`.
    63 * ''josm-latest'' - Nýggjasta útgávan (nátt). Kann verða settur upp saman við josm pakkan, tí standard JOSM mappanavnið er sett til `JOSM-latest`.
    64 Báðir pakkarnir veita `/etc/default/josm` ella `/etc/default/josm-latest` sum uppsetingarfíla til [wikitr:Help/CommandLineOptions#Javaoptions java valmøguleikar].
    65 
    66 Afturat vanligu ferðini niðanfyri, eru eldri DEB fílar tøkir at niðurhala handa frá [/apt/pool/universe/j/ arkivunum].
    67 
    68 ==== Uppseting ====
    69 Rætta pakkalistafílin `/etc/apt/sources.list.d/josm.list`:
     48||  ''sí [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
     49||  ''sí [https://github.com/openstreetmap/josm/releases útgávur á github]  ||  \
     50||  [/apt/pool/universe/j/ pool/]  || || ||  \
     51||  [/repository/releases/org/openstreetmap/josm/josm/ provaðar útgávur]  ||
     52
     53Tá ið tú koyrir skript, vinaliga kanna fyrst [/latest síðstu], [/tested provaðu] ella [/version allar] fyri at minka niðurhal bandvídd.
     54
     55** Stripp umsetingar **[=#Striptranslations]  \\
     56Um niðurhalstødd er eitt trupulleika, eru minni fílur av tí provaða útgávuni tøkar. Fyri niðurhals ið bert innihalda enskt, legg til [/josm-tested.jar?lang=en ?lang=en] í URL-in. Fyri at innifara eina umseting, skift `en` við [wikitr:/TracLanguages málkota] tú ynskir (lítil fyrsti bókstavur, bert stuðlað mál). Tú kanst minka fílustøddina meira við at strippa av undirskriftar kunningini við at leggja til [/josm-tested.jar?lang=en&unsigned=1 ?unsigned=1].
     57
     58== Linux Pakka Savnar ==
     59=== JOSM's Debian bygt fyri Ubuntu fyri øll ===#Ubuntu
     60Hetta er okkara egna pakka savn fyri Ubuntu fyri øll. Tað skal eisini virka við øðrum Debian bygdum (serstakliga Ubuntu bygdum) útbýtingum, men vit kanna og viðlíka ikki aktivar øðrar útbýtingar enn Ubuntu.
     61
     62Savnin inniheldur báðar pakkur:
     63* ''josm'' – Gevir provaða útgávuna (støðug). Skiftir pakkan frá tí almenna savninum á tínari útbýting. Sjálvsettu JOSM-mappa navnið er sett til `JOSM`.
     64* ''josm-latest'' – Síðsta útgávan (hvønn nátt). Kann verða installerað samsíða við josm-pakkuna, tí er sjálvsettu JOSM-mappa navnið sett til `JOSM-latest`.
     65Báðar pakkurnar geva `/etc/default/josm` hvørt um annað `/etc/default/josm-latest` sum stillinga fílu fyri [wikitr:Help/CommandLineOptions#Javaoptions java valmøguleikar].
     66
     67Umframt vanliga ferðina lýst niðanfyri, kunnu eldri DEB fílur verða tikkaðar niður handaliga frá [/apt/pool/universe/j/ savnunum].
     68
     69==== Installatión ====
     70Rætta pakka keldu listan `/etc/apt/sources.list.d/josm.list`:
    7071{{{#!sh
    7172sudo editor /etc/apt/sources.list.d/josm.list
    7273}}}
    73 {{{#!comment
    74 ### virkar ikki í GNU Debian skipanum
    75 `sudo $EDITOR /etc/apt/sources.list.d/josm.list`
    76 }}}
    77 
    78 og legg eina av hesunum linjunum aftrat eftir tíni Ubuntu útgávu:
    79 
    80 {{{#!sh
    81 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt plucky universe
    82 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt oracular universe
    83 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt noble universe
    84 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt jammy universe
    85 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt focal universe
    86 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt bionic universe
    87 
    88 # Til aðrar Debian bygdar stýriskipanir, legg aftrat:
    89 deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt alldist universe
    90 }}}
    91 
    92 Eisini møguligt at gera hetta við eina linju í Ubuntu (ikki til Ubuntu bygdar stýriskipanir sum Linux Mint):
    93 {{{#!sh
    94 echo "deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(lsb_release -sc) universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
    95 }}}
    96 ella til Linux Mint:
    97 {{{#!sh
    98 echo "deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(grep ^DISTRIB_CODENAME= /etc/upstream-release/lsb-release| awk -F = '{print $(2)}') universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
    99 }}}
    100 
    101 {{{#!comment
    102 ### virkar ikki í øllum skipanum
    103 og legg hesina linju aftrat:
    104 {{{#!sh
    105 `deb [signed-by=/usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt VERSION universe`
    106 }}}
    107 }}}
    108 
    109 Niðurhal [/josm-apt.key loynifyri] (public key):
    110 {{{#!sh
    111 # Býtt mappuna til handa niðurhalað loynifyri um hon ikki er til
    112 sudo mkdir -p /usr/local/share/keyrings
    113 # Niðurhal loynifyri
    114 wget -q https://josm.openstreetmap.de/josm-apt.key -O- | sudo gpg --dearmor -o /usr/local/share/keyrings/josm-apt.gpg
    115 }}}
    116 Í fortíðini vóru stýriboðini við `apt-key`. Um loynifyrið er lagt aftrat í skipanar loynifyri, kann hetta stýriboð strika tað út:
     74
     75og legg til eina av fylgjandi linjum samsvariandi tínari Ubuntu-útgávu:
     76
     77{{{#!sh
     78deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt plucky universe
     79deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt oracular universe
     80deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt noble universe
     81deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt jammy universe
     82deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt focal universe
     83deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt bionic universe
     84
     85# Fyri aðrar Debian bygdar útbýtingar legg til:
     86deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt alldist universe
     87}}}
     88
     89Alternativt, kann hetta verða gjørt við fylgjandi ein-linju í Ubuntu (ikki fyri Ubuntu bygdar útbýtingar sum Linux Mint):
     90{{{#!sh
     91echo "deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(lsb_release -sc) universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
     92}}}
     93ella fyri Linux Mint:
     94{{{#!sh
     95echo "deb [signed-by=/etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg] https://josm.openstreetmap.de/apt $(grep ^DISTRIB_CODENAME= /etc/upstream-release/lsb-release| awk -F = '{print $(2)}') universe" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/josm.list > /dev/null
     96}}}
     97
     98Tak niður [/josm-apt.key almenna lykilin]:
     99{{{#!sh
     100sudo curl https://josm.openstreetmap.de/josm-apt.key -o /etc/apt/keyrings/josm-apt.gpg
     101}}}
     102
     103Í fyrrverandi leiðbeiningum varð `apt-key` brúkt. Um lykilin varð lagdur til skipanar lykilringin, vil fylgjandi linja stripa hann. Hetta er ongantíð neyðugt, uttan so at tað forðar JOSM frá at undirskriva pakkar ið IKKI eru josm.
    117104{{{#!sh
    118105sudo apt-key del $(apt-key list | grep -B1  "<josm-dev@openstreetmap.org>" | sed '$d' | cut -b 48-51,53-57)
    119106}}}
    120107
    121 Dagfør keldurnar:
    122 {{{#!sh
    123 # Møguligt at tørvar at seta upp ssl stuðul fyri apt áðrenn:
     108Nú dagfør tínar keldur:
     109{{{#!sh
     110# Tú kanskje mást installera SSL stuðul fyri apt áður:
    124111sudo apt-get install apt-transport-https
    125 # Dagfør keldurnar
     112# Dagfør keldur
    126113sudo apt-get update
    127114}}}
    128115
    129 og sett upp:
    130 {{{#!sh
    131 # Kann strika hesa fyrstu linju um hesir pakkar ikki eru settir upp áðrenn.
     116og installera:
     117{{{#!sh
     118# Tú kanst hoppa um hesa fyrstu linjuna um hesar pakkurnar vóru ikki installeraðar áður.
    132119sudo apt-get remove josm josm-plugins
    133120
    134 # Til prøvaðu útgávuna
     121# Fyri provaða útgávuna
    135122sudo apt-get install josm
    136 # Til útviklingsútgávuna
     123# Fyri útviklings útgávuna
    137124sudo apt-get install josm-latest
    138125}}}
    139126
    140 
    141127=== GNU Debian ===#GNUDebian
    142 Okkara Ubuntu pakkar, [#Ubuntu omanfyri], virka á Debian og vit mæla við at nýta teir. Eftir uppseting av `sudo`, virka nakrir stýriboð ikki sum "vanligur" brúkari men bert sum `root`.
    143 
    144 Prøvaða útgávan av [https://packages.debian.org/stable/josm JOSM] er tøk í **''main''** í **''utils''** deildini, men útgávan er vanliga gamal. \\
    145 Nýt [https://backports.debian.org bakútports pakkastovnin] til at fáa nýggjari útgávu, s [https://backports.debian.org/Instructions Stýriboð]. Hesin útgáva kann enn vera eldri enn okkara egna pakkar.
    146 
    147 Frá Debian 11 (bullseye) er [https://packages.debian.org/stable/josm-installer josm-installer] tøkur í **''main''** í **''utils''** deildini. Hann niðurhalar verandi .jar fílan frá hesum heimasíðu og dagførir um neyðugt.
     128Okkara egna Ubuntu pakkur, [#Ubuntu omanfyri], virka á Debian og vit tilráða at nýta teir. Áhugað av uppsetingini av `sudo`, viljar nakaðar leiðbeiningar ikki virka sum "vanlig" brúkari, men bert sum `root`.
     129
     130Provaða útgávan av [https://packages.debian.org/stable/josm JOSM] er tøk undir **''main''** í partinum **''utils''**, men útgávan er vanliga gomul. \\
     131Vinaliga, nýt [https://backports.debian.org bakút savnið] fyri at fáa eina meira dagførd útgávu, sí [https://backports.debian.org/Instructions Leiðbeiningar]. Henda útgávan kann enn vera eldri enn okkara egna pakkur.
     132
     133Síðan Debian 11 (bullseye) er [https://packages.debian.org/stable/josm-installer josm-installer] tøkur undir **''main''** í partinum **''utils''**. Hon takar niður núverandi .jar fíluna frá hesi síðu og dagførir hana um neyðugt.
    148134
    149135=== openSUSE  ===#Opensuse
    150 Prøvaða útgávan av JOSM er tøk í Application:Geo pakkastovninum.[=#openSUSE]
    151 
    152 Fyrst, legg aftrat sum root brúkari í yast ella við zypper pakkastovnin (til Tumbleweed skift **$releasever** við **openSUSE_Tumbleweed**):
     136Provaða útgávan av JOSM er tøk í Application:Geo savninum.[=#openSUSE]
     137
     138Legg fyrst til sum root brúkari í yast ella við zypper savnið (fyri Tumbleweed skift **$releasever** við **openSUSE_Tumbleweed**):
    153139{{{#!sh
    154140zypper ar -f 'https://download.opensuse.org/repositories/Application:/Geo/$releasever' Application:Geo
    155141}}}
    156142
    157 Síðan sett upp ''josm'' og ''josm-fonts'' pakkarnar.
    158 
    159 
    160 == Feilsøking ==
     143Innstaller so einfaldliga ''josm'' og ''josm-fonts'' pakkurnar.
     144
     145=== Arch Linux ===#ArchLinux
     146
     147Tað almenna savnið inniheldur `josm` [https://archlinux.org/packages/extra/any/josm/ pakkuna], ið kann verða installerað við `pacman -S josm`.
     148
     149Arch brúkara savnið (AUR) inniheldur umframt `josm-latest` [https://aur.archlinux.org/packages/josm-latest pakkuna] við síðstu útgávu av JOSM.
     150Nýt tín AUR hjálpara fyri at installera hesa pakkuna.
     151
     152Báðar pakkurnar eru triðja part pakkur og ikki viðlíkaðar av JOSM-bólkinum.
     153
     154== Villuleiting ==
    161155=== Java ===#Java
    162 Tá ið tú dobbeltklikkar á jar fílu og eingin ting hendir, hevur Java vanliga ikki verið sett upp í flestu førum.
    163 
    164 JOSM mælir við at nýta [https://www.azul.com/downloads/?version=java-21-lts&package=jdk-fx#zulu Azul] ella [https://bell-sw.com/pages/downloads/?package=jre-full#mn Bellsoft Liberica] JDK. Vanliga skal nýtast nýggjasta Java LTS (nú er tað Java 17), men Java 11 virkar eisini. Sjá [source:/trunk/README README] fyri nýggjastu ráðini. Men royn fyrst at nýta Java ið fylgir við stýriskipanin, [https://en.wikipedia.org/wiki/OpenJDK til dømis].
    165 
    166 Tá ið tú velur niðurhal, minst:
    167  * Java Plugin til nettlesara **er ikki** neyðugur til at keyra JOSM. Tí eru úrslit frá síðum sum www.java.com/en/download/installed8.jsp ikki týdningarmikil.
    168  * Java útgáva við 64 bitum er mæld við til JOSM. Arkitekturin á stýriskipanum ávirkar hvørt 32 ella 64 bit Java skal nýtast. Tí JOSM **ikki** verður ávirkað av arkitekturinum á nettlesaranum, eru flestu ráðini á hesi síðu www.java.com/en/download/faq/java_win64bit.xml ikki týdningarmikil.
    169  * Forðast síður sum www.java.com/en/download sum vilja seta Java Plugin í nettlesara. Og hetta **er ikki** týdningarmikilt til JOSM.
    170 
    171 Fyri meiri upplýsingar, hygg at [wikitr:/InstallNotes Uppsetingar notatini] og [https://www.java.com/en/download/help/troubleshoot_java.xml feilsøking] síðurnar.
    172 ''Java'' í hesum deildini merkir JRE (Java Runtime Engine) ið veitir JVM (Java Virtual Machine) til at keyra JOSM, Java forrit ið er útvíkkað við JDK (Java Development Kit) og stundum byrjað við JNLP (Java Network Launch Protocol aka Web Start og eftirmaður til Java Plugin).
    173 
    174 ==== Java roynd ====#JavaTest
    175 [=#Troubleshootingjarfile] Kannar hvussu Java er sett upp og hví JOSM ikki byrjar (dømi serstakliga til MS Windows).
    176 1. Niðurhal [/josm-tested.jar josm-tested.jar] til skriviborðið.
    177 1. Opna Komandu Linju ella Terminal
    178 1. Skriva `cd %homepath%`⏎ og skriva `cd Desktop`⏎
    179 1. Skriva `java -version `⏎ Tríggjar linjur við útgávu upplýsingum skulu vísa. Um tú sær onnur, er Java ikki rætt sett upp.
    180 1. Skriva `java -jar josm-tested.jar`⏎. Nú skal JOSM keyra, byrjað frá [wikitr:/Help/CommandLineOptions Komandu Linju].
    181 1. Lat aftur JOSM.
    182 1. Skriva `josm-tested.jar`⏎. Um JOSM byrjar aftur, er Windows Explorer reiður til dobbeltklikk á jar fílar.
    183 
     156Tá ið tú dobbelt-klikkar á eina jar fílu og eingin ting hendir, merkir tað í flestu førum at Java ikki er installerað.
     157
     158JOSM tilráðir nú [https://www.azul.com/downloads/?version=java-21-lts&package=jdk-fx#zulu Azul] ella [https://bell-sw.com/pages/downloads/?package=jre-full#mn Bellsoft Liberica] JDK'ir. Almennliga talð, skal núverandi Java LTS verða frammanfyri (á skrivingartíðpunktinum, hetta var Java 21), men Java 11 vil virka. Sí [source:/trunk/README README] fyri núverandi tilráðingar. Men royn fyrst Java ið longu er útbýtt við stýrikerfinum, [https://en.wikipedia.org/wiki/OpenJDK til dømis].
     159
     160Tá ið tú velur eitt niðurhal, minst á:
     161 * Ein Java Plug-in fyri kaggar er **ikki** neyðugur fyri at koyra JOSM. Tí eru úrslit frá síðum sum www.java.com/en/download/installed8.jsp ikki relevant.
     162 * Ein Java variant við 64 bitum er tilráð fyri JOSM. Stýrikerfi bygningsskapurin er týdningarmikil fyri at velja ímillum 32 bit Java ella 64 bit Java. Tí at JOSM er **ikki** ávirkaður av kagga bygningsskapanum, eru flestu tilráðingar á hesi síðu www.java.com/en/download/faq/java_win64bit.xml ikki relevantar.
     163 * Forða fyri síðum sum www.java.com/en/download ið hava sum endamál at seta Java Plug-ins í kaggar. Og hetta er **ikki** týdningarmikið fyri JOSM.
     164
     165Fyri meiri kunning, vitja [wikitr:/InstallNotes Installatións notatir] og [https://www.java.com/en/download/help/troubleshoot_java.xml villuleiting] síðurnar.
     166''Java'' í hesum partinum merkir ein JRE (Java Runtime Engine) ið gevur ein JVM (Java Virtual Machine) fyri at koyra JOSM, eitt Java-program ið er framt við at nýta JDK (Java Development Kit) og onkuntíð byrjað við JNLP (Java Network Launch Protocol aka Web Start og arvingur av Java Plug-ins).
     167
     168==== Kanning av Java ====#JavaTest
     169[=#Troubleshootingjarfile] Kannar um Java er installerað og hví JOSM byrjar ikki (dømi høvuðsliga fyri MS Windows).
     1701. Tak niður [/josm-tested.jar josm-tested.jar] til títt skriviborð.
     1711. Opna ein stýriboð skipan ella Terminal
     1721. Skriva `cd %homepath%`⏎ og skriva `cd Desktop`⏎
     1731. Skriva `java -version `⏎ Tríggjar linjur við útgávu dátuni eiga at vísa seg. Um tú sær eitt annað, so er Java ikki rætt installerað.
     1741. Skriva `java -jar josm-tested.jar`⏎. Nú á JOSM at koyra, byrjað frá [wikitr:/Help/CommandLineOptions Stýriboð skipanini].
     1751. Frágreið JOSM.
     1761. Skriva `josm-tested.jar`⏎. Um JOSM byrjar aftur, so er Windows Explorer klárur fyri dobbelt klikk á jar fílur.
    184177
    185178=== Web Start ===#Webstart
    186179[=#Troubleshootingjhlplink]
    187 Tørvar fyrst at seta upp [https://openwebstart.com/ OpenWebStart]. Hann niðurhalar og keyrir Java sjálvur. Nýt 64-bit (`x64`) útgávuna av OpenWebStart um tú ert á Microsoft Windows. Skiftið frá Oracle WebStart til OpenWebStart er í gongd, tí um tú hevur problem, vinarliga upprætta [/newticket nýggjan ticket] ella skriva viðmerking til #17858.
    188 
    189 Møguligt at tørvar at dagføra standard forritið til at opna JNLP-fílar um tú hevur nýtt Oracle WebStart áðrenn. Sjá [https://openwebstart.com/docs/OWSGuide.html#_jnlp_file_association jnlp fíla sambinding] fyri uppsetingar stýriboð til at seta OpenWebStart sum standard forrit til jnlp fílar.
    190 
    191 ==== Web Start roynd ====#Webstarttest
    192 1. Niðurhal [/download/josm.jnlp josm.jnlp] til skriviborðið.
    193 1. Opna Terminal og far til Skriviborðið sum omanfyri
    194 1. Skriva `javaws josm.jnlp`⏎. Hetta niðurhalar fyrst JOSM, vísur trygdardialog og so byrjar JOSM.
    195 1. Um hetta miseydnast, skriva `javaws -verbose josm.jnlp`⏎. Hetta vísur fyrst dialog við upplýsingum um JVM og so byrjar JOSM.
    196 
    197 
    198 === Virtuell Maskina ===#Troubleshootingjvm
    199 ==== Minni brúkt upp ====
    200 Nú til dags er sjáldan neyðugt at handa stýra minni í Java, tí tøk minni í telduvum er vaksið.
    201 Fekk valdu virði kunnu minska virkni í JOSM.
    202 
    203 Til nakrar uppgávur, hevur JOSM stóran girni eftir minni. Onkuntíð er neyðugt at stilla minni stødd ið støðir fleiri tøkar og funktiónir. Afturímóti, kunnu pætur telduvur verða støðgaðar við at marka java minni nýtslu.
    204 Um neyðugt, nýt [wikitr:/Help/CommandLineOptions komandu linju] til at stilla [https://docs.oracle.com/en/java/javase/11/tools/java.html#GUID-3B1CE181-CD30-4178-9602-230B800D4FAE__BABHDABI Java Option] -Xmx…m, til dømis `-Xmx512m` ella `-Xmx1536m`. Í Debian/Ubuntu kanst tú rætta fílin `/etc/default/josm` ella `/etc/default/josm-latest`. \\
    205 Áðrenn tóku gamla java forrit ímóti `-Xmx=512m` ella javnast `-Xmx 512m`. Nú kasta hesi skeivku argumentir feil boð.
    206 
    207 ==== VM-val ====#VMselectiononWindowsx64
    208 Í nýggjum útgávum av MS Windows er Java vanliga sett upp í `C:\Program Files\Java\`. Aðrir partar eru settir í `C:\Program Files\Oracle\Java\`. Tað er ein mappa `.\javapath\` sum mál til PATH umhvørvis variablin. Hon er heim til tríggjar virtuellu fílarnar `java.exe`, `javaw.exe` og `javaws.exe`. Hesir fílar eru symboliskir leinkjur til verandi Java uppsetingar.
    209 
    210 Í gamlum útgávum av 64-bit Windows var 32-bit JRE stundum settur upp við. Eisini nakrir nettlesarar hava sína egna JVM við avmarkaðum møguleikum. Í hesum førum nyttir Web Start frá nettlesara ikki tína Java uppseting men nettlesarans.
    211 
    212 Kanna, at ongin annar javawebstart er í `\Windows\SysWow64`. Java kontrolpanilin finnur hann ikki og tú kanst trygt strika hann út. Gera eina reinsan og goyma bert nýggjastu útgávurnar av hvørjum JRE (Ein til 32-bit, onnur til 64-bit).
    213 
    214 Til stuttknappar á skriviborðinum til JNLP og keyring av Javawebstart byrjaranum, tryggja at tú sendir VM-parametrar við -J forskoyti og uttan millumrúm fyri VM valmøguleikan. Um tú hevur sett upp bæði 32 og 64 bit útgávurnar, skalt tú senda valmøguleikan "`-d64`" um tú ynskir at velja 64-bit VM. Minnst, at nakrar Oracle dokumentasjón síður vísa til valmøguleikan "-D64" við skeivum stórum stav!)
    215 
    216 Dømi um rættaða komandu linju til stuttknapp á windows skriviborðinum:
     180Tú mást fyrst installera [https://openwebstart.com/ OpenWebStart]. Tað vil taka niður og koyra Java av sjálvum. Vinaliga nýt 64 bita (`x64`) útgávuna av OpenWebStart um tú ert á Microsoft Windows. Umstillingin frá Oracle WebStart til OpenWebStart er enn í gongd, so um trupulleiki, vinaliga upprætta eina [/newticket nýggja ticket] ella skriva eina viðmerking til #17858.
     181
     182Tú kanskje mást dagføra sjálvsettu applikatiónina fyri at opna JNLP fílur um tú hevur brúkt Oracle WebStart áður. Sí [jnlp fílu sambinding](https://openwebstart.com/docs/OWSGuide.html#_jnlp_file_association) fyri leiðbeiningar um at seta OpenWebStart sum sjálvsettu programið fyri jnlp fílur.
     183
     184==== Kanning av Web Start ====#Webstarttest
     1851. Tak niður [/download/josm.jnlp josm.jnlp] til títt skriviborð.
     1861. Opna ein Terminal og flyt til Skriviborðið sum omanfyri
     1871. Skriva `javaws josm.jnlp`⏎. Hetta á fyrst at taka niður JOSM, vísa ein trygdardialog og so byrja JOSM.
     1881. Um tað miseydnast, so skriva `javaws -verbose josm.jnlp`⏎. Hetta á fyrst at vísa ein dialog við kunning um JVM og so byrja JOSM.
     189
     190=== Virtual Vél ===#Troubleshootingjvm
     191==== Úti av minni ====
     192Nú til dags er handvirk stýring av Java minni sjaldan neyðug vegna tá at tøkt RAM á telvum er vaksið.
     193Rangt valdar gildi kunnu minka JOSM framførslu.
     194
     195Fyri summar arbeiðslur, hevur JOSM stóran mat á minni. Á annari síðu, kann tað vera neyðugt at stilla eina minnisstødd ið stuðlar fleiri plugins og funktiónir. Á hinum síða, kunnu pælar telvur verða støðgaðar við at takmarka Java minnisnýtslu.
     196Um neyðugt, nýt [wikitr:/Help/CommandLineOptions stýriboð skipanina] fyri at seta [Java valmøguleikin](https://docs.oracle.com/en/java/javase/11/tools/java.html#GUID-3B1CE181-CD30-4178-9602-230B800D4FAE__BABHDABI) -Xmx…m, til dømis `-Xmx512m` ella `-Xmx1536m`. Í Debian/Ubuntu kanst tú rætta fíluna `/etc/default/josm` hvørt um annað `/etc/default/josm-latest`. \\
     197Áður fyrr tóku eldri java forrit `-Xmx=512m` ella jafnvel `-Xmx 512m`. Nú kasta hesi rongu stillingar villuboðum.
     198
     199==== VM val ====#VMselectiononWindowsx64
     200Á núverandi útgávum av MS Windows er Java sjálvset uppsett høvuðsliga í `C:\Program Files\Java\` mappuni. Viðbótar partar eru settir í `C:\Program Files\Oracle\Java\`. Tað er ein `.\javapath\` mappa sum mál fyri PATH umhvørvisbroytin. Hon er heim fyri tríggjar virtual fílurnar `java.exe`, `javaw.exe` og `javaws.exe`. Hesar fílur eru symboliskir leinkjur frá núverandi Java uppsetingum.
     201
     202Á eldri útgávum av 64 bita Windows var stundum 32 bita háttur JRE umframt uppsettur. Eisini fóru summar kaggar við teirra egna JVM við takmarkaðum møguleikum. Í hesum førum myndi ein Web Start frá kagganum ikki nýta tína Java uppseting men tína frá kagganum.
     203
     204Kanna um tað ikki er onnur javawebstart í `\Windows\SysWow64`. Java stýripallið mun ikki kenna hana og tú kanst tryggleika stripa hana. Útfør rudding og halt bert nýggjastu útgávurnar av hvørjum JRE (Ein fyri 32-bita hátt, ein onnur fyri 64-bita hátt).
     205
     206Fyri flýtileiðir upprættaðar á skriviborðinum fyri JNLP og koyring av Javawebstart byrjarinum, ver vísur um at senda VM parametrar forskeytt við -J og uttan ímillum rúm fyri frammanfyri VM valmøguleikin. Um tú hevur sett upp bæði 32-bita og 64-bita útgávurnar, eigur tú at senda valmøguleikin "`-d64`" um tú ynskir at velja valda 64-bita VM. Minst á at summar Oracle skjalsíður vísa valmøguleikin "-D64" við rongari stórum/lítlum bókstavum!)
     207
     208Dømi um rættaða stýriboð skipanina fyri ein flýtileið á Windows skriviborðinum:
    217209{{{
    218210#!sh
    219 javaws.exe -J-d64 -J-Xmx2048m  josm.jnlp 
     211javaws.exe -J-d64 -J-Xmx2048m  josm.jnlp
    220212}}}
    221213
    222214=== Microsoft Windows ===#MSWindows
    223215==== josm.exe ====#Mswindowswrapper
    224 Nýting av josm-setup.exe til uppseting í Microsoft Windows ger hetta:
    225  * Setur tveir koyranligir fílar `JOSM.exe` og `HWConsole.exe` í mappuna `%LOCALAPPDATA%\JOSM`
    226  * Skrásetur JOSM.exe sum mál til fílaendingarnar `*.osm`, `*.geojson`, `*.gpx`, `*.jos` og `*.joz`.
    227  * Setur JOSM stuttknappar á Skriviborðið og í Startmenu.
    228  * Leggur afturkallings upplýsingar á rætt stað.
    229 
    230 Tá ið byrjar, byrjar JOSM.exe JOSM við innbyrta útgávu av Java JOSM útvíkjarar viðhalda, bygt á Azul Zulu. 
    231 JOSM.exe virkar sum ''wrapper'' og er [wikitr:/USB_Stick portable].
    232 
    233 HWConsole.exe líkist JOSM.exe men byrjar JOSM meðan Windows konsoll verður hildin opin ið vísur standard útljóð frá JOSM (protokollar).
    234 
    235 JOSM.exe tekur ímóti øllum vanligum [wikitr:/Help/CommandLineOptions#Programarguments JOSM Program argumentum]. Sjá dømi:
     216Nýtsla av josm-setup.exe fyri uppseting á Microsoft Windows gerir eftirfylgjandi:
     217 * Setur tvær koyrslu fílur `JOSM.exe` og `HWConsole.exe` í mappuna `%LOCALAPPDATA%\JOSM`
     218 * Skráir JOSM.exe sum mál fyri fílu endingarnar `*.osm`, `*.geojson`, `*.gpx`, `*.jos` og `*.joz`.
     219 * Setur JOSM flýtileiðir á Skriviborðið og í Byrjan valmyndina.
     220 * Leggur til avuppsetingar dátur á hóskandi støðum.
     221
     222Tá ið byrjað verður, byrjar JOSM.exe JOSM við eini innbygdu útgávu av Java viðlíkað av JOSM útviklarum, bygt á Azul Zulu.
     223JOSM.exe arbeiðir sum ein ''wrapper'' og er [wikitr:/USB_Stick portable].
     224
     225HWConsole.exe líkist JOSM.exe men byrjar JOSM meðan hon heldur einum Windows konsoll opnum ið vísur JOSM standard úttak (logger).
     226
     227JOSM.exe tekur ímóti øllum vanligum [JOSM Program argumentum](wikitr:/Help/CommandLineOptions#Programarguments). Sí dømi:
    236228
    237229{{{
    238230#!sh
    239 # Les OSM-dátu
     231# Innles OSM dátur
    240232josm.exe https://www.osm.org/way/476702262
    241233}}}
    242234
    243 Til at geva [wikitr:/Help/CommandLineOptions#Javaoptions Java valmøguleikar] til Java VM, nýtur JOSM.exe uppsetingarfílin `JOSM.cfg` í síni app undirmappu. Í hesum fíla, skal hvør valmøguleiki vera á síni egna linju.
    244 
    245 Til dømis, til at broyta minni úthoyring, opna `%LOCALAPPDATA%\JOSM\app\JOSM.cfg` og legg `java-options=-Xmx8192m` (til 8 GB) á nýggja linju undir titlinum `[JavaOptions]`.
     235Fyri at geva [Java valmøguleikar](wikitr:/Help/CommandLineOptions#Javaoptions) til Java VM, nýtur JOSM.exe stillinga fíluna `JOSM.cfg` í sínari app undirmappu. Í hesi fílu, má hvør valmøguleiki vera á sínari egnalinju.
     236
     237Til dømis, fyri at broyta minnisútdeling, opna `%LOCALAPPDATA%\JOSM\app\JOSM.cfg` og legg til `java-options=-Xmx8192m` (fyri 8 GB) til eina nýggja linju undir `[JavaOptions]` yvirskriftini.
    246238
    247239==== Grafikk ====#MicrosoftWindowsGraphics
    248 Nakrar Windows uppsetingar hava problem við grafikk drivarunum (sjá #23784 til dømis). Hetta kann vísa seg sum:
    249 * Svartar strikur í JOSM amboðslinju
    250 * Flimur
    251 * Aðrir óvæntir brúkara markamillum ansjáttir
    252 
    253 1. Niðurhal og sett upp Display Driver Uninstaller (DDU, [https://github.com/Wagnard/display-drivers-uninstaller kelda]) frá officiella spegling => https://www.wagnardsoft.com/display-driver-uninstaller-DDU-
    254 2. Úr "Device Type" fallvalmyndini til høgru, vel "GPU". DDU skal sjálvur finna GPU ið tú nýtir.
    255 3. Klikk á "Clean and Restart" á toppinum. Hetta strikar út grafikk drivararnar og endurbyrjar teldu tína.
    256 4. Sett upp drivararnar aftur.
    257 
    258 //**ÁVARTSAN: Ger eina trygdarkopiu av tínari teldu áðrenn tú nýtir DDU. Um hann ikki sjálvur gerir eina endurstovnings punkt, er tað gott at gera eina sjálvur fyri allar møguleikar.**//
     240Summar Windows uppsetingar hava skjákaffi driver trupulleikar (sí #23784 fyri eitt dømi). Hetta kann vísa symptom sum:
     241* Svartar stongir í JOSM amboðsstongum
     242* Fløkt
     243* Aðrir óvæntir brúkaraflatan trupulleikar
     244
     2451. Tak niður og sett upp Display Driver Uninstaller (DDU, [kelda](https://github.com/Wagnard/display-drivers-uninstaller)) frá tí almenna speglingar ambætaranum => https://www.wagnardsoft.com/display-driver-uninstaller-DDU-
     2462. Frá "Device Type" (Tøkt slag) fellilistanum til høgru, vel "GPU". DDU mun sjálvvirkandi kenna GPU'ið tú nýtur.
     2473. Klikk á "Clean and Restart" (Rudda og byrja umaftur) ovast. Hetta mun avuppseta skjákaffi driverarnar og byrja tína telvu umaftur.
     2484. Sett driverarnar upp aftur.
     249
     250//**ÁVARSNING: Upprætta eitt trygdaraftrit av tínari telvu áðrenn tú nýtur DDU. Tó at tað upprættar ein umafturkomustað av sjálvum, er tað fullkomið at gera ein sjálvur bara fyri at vera á tryggari síðu.**//
    259251
    260252=== macOS ===#macOS
    261253[=#MacOSErrors][=#MacOSXMountainLionErrors][=#Macoserrors]
    262 {{{
    263 #!comment
    264 gamal deildis heiti, goymt sum anchor til gamlar leinkjur
    265 }}}
    266 
    267 ==== Nýting av brew ====#brew
    268 macOS brúkarar kunnu nýta [https://brew.sh/ homebrew] pakka stjórnaran til at seta upp og dagføra sína JOSM uppseting.
    269 
    270 Í Terminali, keyr `brew install --cask josm` til at seta upp ella `brew upgrade --cask josm` til at dagføra til verandi prøvaðu útgávu av JOSM.
     254
     255==== Nýta brew ====#brew
     256macOS brúkarar kunnu nýta [homebrew](https://brew.sh/) pakki handfararan fyri at seta upp og dagføra teirra JOSM tilfari.
     257
     258Í Terminal, koyr `brew install --cask josm` fyri at seta upp ella `brew upgrade --cask josm` fyri at dagføra til núverandi provaðu útgávu av JOSM.
    271259
    272260=== Linux ===#linux
    273261==== Arch Linux ====
    274 Við at nýta AUR kanst tú seta upp [https://aur.archlinux.org/packages/openwebstart-bin openwebstart-bin].
    275 
    276 Um tú nýtir [https://archlinux.org/packages/extra/x86_64/icedtea-web/ icedtea-web] ístaðin fyri mælda openwebstart fært tú ein feil við nýggjasta java. java-17-openjdk er kendur fyri at virka, men java-22-openjdk virkar ikki.
    277 
    278 
    279 === Kend problem ===
    280 Ikki afturlatin problem við…:
    281 * [/query?status=!closed&type=defect&keywords=~java Java problem] - nakrir av teimum kunna føra til blokeringar í Oracle JVM (døkt á [wiki:JavaBugs JavaBugs]).
     262Við at nýta AUR kanst tú seta upp [openwebstart-bin](https://aur.archlinux.org/packages/openwebstart-bin).
     263
     264Um tú nýtur [icedtea-web](https://archlinux.org/packages/extra/x86_64/icedtea-web/) í staðin fyri tína tilráðnu openwebstart, fært tú ein villa við nýggjasta java. java-17-openjdk er kent fyri at virka, men java-22-openjdk ger tað ikki.
     265
     266=== Kend trupulleikar ===
     267Ikki latið mál um …:
     268* [/query?status=!closed&type=defect&keywords=~java Java trupulleikar] - summar av teim villunum leiða til blokeringar í Oracle JVM (døkt á [JavaBugs](wiki:JavaBugs)).
    282269* [/query?status=assigned&type=defect&status=needinfo&status=new&status=reopened&keywords=~linux&order=priority Linux]
    283270* [/query?status=assigned&type=defect&status=needinfo&status=new&status=reopened&keywords=~ubuntu&order=priority Ubuntu]